thai-language.com

(1)

ลำน้ำนั้นไหลมาจากทิศตะวันตก ทอดตัวเลื้อยเลี้ยวเข้าเขตหมู่บ้าน แบ่งแผ่นดินออกเป็นสองส่วน

ลำน้ำ

นั้น

ไหล

มา

จาก

ทิศตะวันตก

ทอด

ตัว

เลื้อย

เลี้ยว

เข้า

เขต

หมู่บ้าน

แบ่ง

แผ่นดิน

ออกเป็น

สอง

ส่วน

lamnám

nán

lǎj

maː

tɕàːk

tʰíttàʔwantòk

tʰɔ̂ːt

tuːa

lɯ́ːaj

líːaw

kʰâw

kʰèːt

mùːbâːn

bɛ̀ŋ

pʰɛ̀ndin

ʔɔ̀ːkpen

sɔ̌ːŋ

sùːan

stream

[dmnst]

flow

ASP

from

west

drop

self

slither

turn

enter

limits

village

divide

land

[￫caus]

two

part

The stream flowed from the west, dropped down, slithered, turned, and entered the village limits, dividing the land into two parts.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(2a)

ฟากฝั่งสองข้างมีบ้านเรือนตั้งอยู่เป็นหย่อม ๆ สลับกับสวนยางพารา และ...

ฟาก

ฝั่ง

สอง

ข้าง

มี

บ้านเรือน

ตั้ง

อยู่

เป็น

หย่อม ๆ

สลับ

กับ

สวน

ยางพารา

และ

fâːk

fàŋ

sɔ̌ːŋ

kʰâːŋ

miː

bâːnrɯːan

tâŋ

jùː

pen

jɔ̀ːmjɔ̀ːm

sàlàp

kàp

sǔːan

jaːŋpʰaːraː

lɛ́ʔ

embankment

shore

two

[cls]

Øs

[exist]

dwelling

arrange

ASP

[￫restr]

clumped

alternate

with

garden

rubber-tree

Øtr

and

Deposited on each shore, there were houses arranged in clusters, alternating with groves of rubber trees, (and...)

*canonical serial-predicate=front subject=drop subject=dummy
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x was on each shore
FOCUS: houses

(2b)

...และสวนผลไม้ ริมคลองด้านหนึ่งมีทางเดินลาดลึกจนถึงหาดทรายใต้คุ้งน้ำที่หักโค้งเป็นข้อศอก

และ

สวน

ผลไม้

ริม

คลอง

ด้าน

หนึ่ง

มี

ทาง

เดิน

ลาด

ลึก

จน

ถึง

หาด

ทราย

ใต้

คุ้ง

น้ำ

ที่

หัก

โค้ง

เป็น

ข้อศอก

lɛ́ʔ

sǔːan

pʰǒnlámáːj

rim

kʰlɔːŋ

dâːn

nɯ̀ŋ

miː

tʰaːŋ

dɤːn

lâːt

lɯ́k

tɕon

tʰɯ̌ŋ

hàːt

saːj

tâj

kʰúŋ

náːm

tʰîː

hàk

kʰóːŋ

pen

kʰɔ̂ːsɔ̀ːk

and

garden

fruit

canal

[cls]

one

have

[￫nom]

walk

sloped

steep

until

arrive

beach

sand

under

bend

waterway

which

curve

bend

[￫restr]

elbow

(...and) a fruit orchard on one side of the canal had a walkway sloping steeply until it reached a sandy beach below a bend in the stream which resembled an elbow.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(3a)	ลำน้ำยามแล้งตื้นเขิน แต่...
	ลำน้ำ	ยามแล้ง	ตื้น	เขิน	แต่
	lamnám	jaːmlɛ́ːŋ	tɯ̂ːn	kʰɤ̌ːn	tɛ̀ː
	stream	drought	shallow	shallow	but
	The stream was droughted and shallow, (but...)
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(3b)	...แต่สายน้ำยังคงเอื่อยรินสม่ำเสมอ
	แต่	สาย	น้ำ	ยัง	คง	เอื่อย	ริน	สม่ำเสมอ
	tɛ̀ː	sǎːj	náːm	jaŋ	kʰoŋ	ʔɯ̀ːaj	rin	sàmàmsàmɤ̌ː
	but	current	water	still	remain	liesurely	decant	steady
	(...but) still the flow of water was steady.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(4)	หลุมพอต้นใหญ่งอกงามชิดตลิ่ง
	หลุมพอ	ต้น	ใหญ่	งอกงาม	ชิด	ตลิ่ง
	lǔmpʰɔː	tôn	jàj	ŋɔ̂ːkŋaːm	tɕʰít	tàlìŋ
	lumpaw	[cls]	big	sprout	near	bank
	A lumpaw tree sprouted from the bank.
	*canonical FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that tree did x FOCUS: sprouted

(5)

แผ่กิ่งก้านสาขาทอดเงาไปยาวไกลปกคลุมหาดทรายและลำน้ำช่วงนั้นด้วยเงาเย็นร่มรื่น

แผ่

กิ่งก้าน

สาขา

ทอด

เงา

ไป

ยาว

ไกล

ปกคลุม

หาด

ทราย

และ

ลำน้ำ

ช่วง

นั้น

ด้วย

เงา

เย็น

ร่ม

รื่น

pʰɛ̀ː

kìŋkâːn

sǎːkʰǎː

tʰɔ̂ːt

ŋaw

paj

jaːw

klaj

pòkkʰlum

hàːt

saːj

lɛ́ʔ

lamnám

tɕʰûːaŋ

nán

dûaj

ŋaw

jen

rôm

rɯ̂ːn

Øs

spread-out

bough

branch

extend

shadow

[asp]

long

far

cover

beach

sand

and

stream

portion

[dmnst]

with

shadow

cool

shade

refreshing

It spread branches, cast a shadow long and far, covering this part of the beach and stream with refreshing shade.

*canonical subject=drop
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that tree did x
FOCUS: spread

(6a)	วันแล้งร้อนอย่างร้ายกาจ
	วัน	แล้ง	ร้อน	อย่าง	ร้ายกาจ
	wan	lɛ́ːŋ	rɔ́ːn	jàːŋ	ráːjkàːt
	day	dry	hot	[￫adv]	severe
	The day was dry and severely hot, (and...)
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(6b)	แผ่นดินระยิบระยับด้วยเปลวแดด
	แผ่นดิน	ระยิบระยับ	ด้วย	เปลว	แดด
	pʰɛ̀ndin	ráʔjípráʔjáp	dûaj	pleːw	dɛ̀ːt
	land		with	flame	sun
	(...and) the land glittered in the burning sunlight.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(7)	สวนยางพาราสลัดใบร่วงโปร่งโล่ง
	สวน	ยางพารา	สลัด	ใบ		ร่วง	โปร่งโล่ง
	sǔːan	jaːŋpʰaːraː	sàlàt	baj		rûːaŋ	pròːŋlôːŋ
	garden	rubber-tree	jettison	leaf	Ød.o.	fall	cleared
	The grove of rubber trees jettisoned leaves falling clear.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(8)	เปลือยกิ่งก้านอาบแดดอยู่เคร่งขรึม
	เปลือย	กิ่ง	ก้าน	อาบ	แดด	อยู่	เคร่งขรึม
	plɯːaj	kìŋ	kâːn	ʔàːp	dɛ̀ːt	jùː	kʰrêŋkʰrɯ̌m
	strip	branch	stem	bathe	sun	ASP	solemn
	Bared, the branches bathed in solemn sunlight.
	*canonical serial-predicate=front FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(9a)	เงียบเหงา
		เงียบ	เหงา
		ŋîːap	ŋǎw
	Øs	quiet	lonely
	It was quiet (and...)
	*canonical subject=drop subject=dummy FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(9b)	ลมสงัด
	ลม	สงัด
	lom	sàŋàt
	wind	tranquil
	(...and) the wind was still.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(10)	ใบไม้ใบหญ้าไม่ไหวติง
	ใบไม้	ใบ	หญ้า	ไม่	ไหวติง
	bajmáːj	baj	jâː	mâj	wǎjtiŋ
	leaf	leaf	grass	not	move
	The leaves and blades of grass weren't moving.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(11)	มะพร้าวยอดด้วนยืนตายสงบงันอยู่เหนือฝั่ง
	มะพร้าว	ยอดด้วน	ยืน	ตาย	สงบ	งัน	อยู่	เหนือ	ฝั่ง
	máʔpʰráːw	jɔ̂ːtdûːan	jɯːn	taːj	sàŋòp	ŋan	jùː	nɯ̌ːa	fàŋ
	coconut	sterile	stand	dead	calm	stunted	ASP	above	shore
	Sterile coconut trees stood dead, calm, and stunted above the shore.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(12)

สรรพสิ่งเหมือนยอมสยบต่อฤทธิ์ร้ายของตะวันกล้าในยามเที่ยง

สรรพสิ่ง

เหมือน

ยอม

สยบ

ต่อ

ฤทธิ์

ร้าย

ของ

ตะวัน

กล้า

ใน

ยาม

เที่ยง

sàppʰásìŋ

mɯ̌ːan

jɔːm

sàjòp

tɔ̀ː

rít

ráːj

kʰɔ̌ːŋ

tàʔwan

klâː

naj

jaːm

tʰîːaŋ

everything

resemble

allow

prostrate

towards

might

fierce

[￫poss]

sun

hardened

hour

noon

Everything seemed to surrender to the power of the sun at noon.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(13)	พวกเขามากันห้าคน
	พวกเขา	มา	กัน	ห้า	คน
	pʰûːakkʰǎw	maː	kan	hâː	kʰon
	they	come	together	five	person
	They came together, five of them.
	*canonical subject=right FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(14)

เดินนำหน้าเป็นชายตัวโตกว่าเพื่อนตามด้วยเพื่อนชายอีกสามคน

เดิน

นำหน้า

เป็น

ชาย

ตัว

โต

กว่า

เพื่อน

ตาม

ด้วย

เพื่อน

ชาย

อีก

สาม

คน

dɤːn

namnâː

pen

tɕʰaːj

tuːa

toː

kwàː

pʰɯ̂ːan

taːm

dûaj

pʰɯ̂ːan

tɕʰaːj

ʔìːk

sǎːm

kʰon

walk

lead

Øs

male

self

large

[￩compar]

friend

male

another

three

person

Walking in front, there was a boy larger than his friends, followed by three more friends, all boys.

*canonical serial-predicate=front subject=drop subject=dummy
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x was walking in front
FOCUS: boy

(15)

เหลือรั้งท้ายเป็นเด็กหญิงตัวเล็กไม่สวมเสื้อ

เหลือ

รั้ง

ท้าย

เป็น

เด็กหญิง

ตัว

เล็ก

ไม่

สวม

เสื้อ

lɯ̌ːa

ráŋ

tʰáːj

pen

dèkjǐŋ

tuːa

lék

mâj

sǔːam

sɯ̂ːa

remain

occupy

back

Øs

girl

[cls]

small

not

wear

shirt

Keeping up the rear there was a small girl, wearing no shirt.

*canonical serial-predicate=front subject=drop subject=dummy
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x was walking in rear
FOCUS: girl

(16)

แก้มของเธอแดงก่ำเพราะพิษแดดพอ ๆ กับหัวไหล่และร่องหลังที่เปล่าเปลือย

แก้ม

ของ

เธอ

แดงก่ำ

เพราะ

พิษ

แดด

พอ ๆ

กับ

หัว

ไหล่

และ

ร่อง

หลัง

ที่

เปล่า

เปลือย

kɛ̂ːm

kʰɔ̌ːŋ

tʰɤː

dɛːŋkàm

pʰrɔ́ʔ

pʰít

dɛ̀ːt

pʰɔːpʰɔː

kàp

hǔːa

làj

lɛ́ʔ

rɔ̂ːŋ

lǎŋ

tʰîː

plàːw

plɯːaj

cheek

[￫poss]

she

bright-red

because

poison

sun

also

with

head

shoulder

and

rut

back

which

empty

bare

Her cheeks were a deep red from the sun, along with her shoulders and the small of her back, which was bare.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(17)

ทั้งหมดย่ำย่างมาบนพื้นทางที่ปกคลุมด้วยใบยางแห้งเสียงดังสวบสาบ

ทั้ง

หมด

ย่ำย่าง

มา

บน

พื้น

ทาง

ที่

ปกคลุม

ด้วย

ใบ

ยาง

แห้ง

เสียง

ดัง

สวบสาบ

tʰáŋ

mòt

jâmjâːŋ

maː

bon

pʰɯ́ːn

tʰaːŋ

tʰîː

pòkkʰlum

dûaj

baj

jaːŋ

hɛ̂ːŋ

sǐːaŋ

daŋ

sùːapsàːp

all

total

trample

ASP

ground

path

which

cover

leaf

rubber

dry

sound

loud

rustling

All of them were walking along a path covered in dried rubber-tree leaves, which rustled loudly.

*canonical subject=drop
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(18)

เมื่อถึงปากทางลงท่าน้ำซึ่งสูงชันก็ปล่อยตัวถลาร่อนลงอย่างรวดเร็ว

เมื่อ

ถึง

ปาก

ทาง

ลง

ท่าน้ำ

ซึ่ง

สูงชัน

ก็

ปล่อย

ตัว

ถลา

ร่อน

ลง

อย่าง

รวดเร็ว

mɯ̂ːa

tʰɯ̌ŋ

pàːk

tʰaːŋ

loŋ

tʰâːnáːm

sɯ̂ŋ

sǔːŋtɕʰan

kɔ̂ː

plɔ̀ːj

tuːa

tʰàlǎː

rɔ̂ːn

loŋ

jàːŋ

rûːatrew

when

Øs

arrive

mouth

path

descend

wharf

[￫rel]

steep

Øs

[link]

release

self

hurtle

glide

descend

[￫adv]

quick

When they arrived at the mouth of the path, where it dropped to the river bank steeply, they dispersed, hurtling themselves down quickly.

*canonical=chain subject-2=drop subject=drop
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that boys did x
FOCUS: disperse

(19)

เด็กชายโห่ร้องขึ้นเสียงดังก่อนจะพากันเข้าแอบร่มหลุมพอใหญ่

เด็กชาย

โห่ร้อง

ขึ้น

เสียง

ดัง

ก่อน

จะ

พา

กัน

เข้า

แอบ

ร่ม

หลุมพอ

ใหญ่

dèktɕʰaːj

hòːrɔ́ːŋ

kʰɯ̂n

sǐːaŋ

daŋ

kɔ̀ːn

tɕàʔ

pʰaː

kan

kʰâw

ʔɛ̀ːp

rôm

lǔmpʰɔː

jàj

boy

cheer

[asp]

sound

loud

before

ASP

process

together

enter

hide

shade

lumpaw

big

The boys cheered as they made it to the shade of the lumpaw.

*canonical
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that boys did x
FOCUS: cheered

(20)	เหนื่อยหอบเหมือนหมาวิ่งตามพระ
		เหนื่อย	หอบ	เหมือน	หมา	วิ่ง	ตาม	พระ
		nɯ̀ːaj	hɔ̀ːp	mɯ̌ːan	mǎː	wîŋ	taːm	pʰráʔ
	Øs	tired	pant	similar	dog	run	follow	monk
	They were gasping for breath, like dogs that had been following a monk.
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that boys did x FOCUS: gasp

(21a)	"น้ำใสจัง"
	น้ำ	ใส	จัง
	náːm	sǎj	tɕaŋ
	water	clear	extremely
	“The water's really clear,”
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(21b)	เด็กชายร่างเล็กพูดขึ้น
	เด็กชาย	ร่างเล็ก	พูด	ขึ้น
	dèktɕʰaːj	râːŋlék	pʰûːt	kʰɯ̂n
	boy	small	speak	[asp]
	a smaller boy said.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(22a)	"วันนี้เรามาถึงก่อนเพื่อน
	วันนี้	เรา	มา	ถึง	ก่อน	เพื่อน
	wanníː	raw	maː	tʰɯ̌ŋ	kɔ̀ːn	pʰɯ̂ːan
	today	we	come	arrive	before	friend
	“Today, we got here first.
	*canonical subject=pronoun verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x got there first FOCUS: we

(22b)	ไอ้พวกนั้นยังไม่มา"
	ไอ้	พวก	นั้น	ยัง	ไม่	มา
	ʔâj	pʰûːak	nán	jaŋ	mâj	maː
	[explet.]	group	[dmnst]	still	not	come
	Those other guys didn't come yet,“
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x didn't come yet FOCUS: second-group-of-boys

(22c)	อีกคนว่า
	อีก	คน	ว่า
	ʔìːk	kʰon	wâː
	again	person	say
	another one said.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(23a)	"ใช่
	ใช่
	tɕʰâj
	yes
	“Yeah,
	*interjection FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(23b)	เราชนะมันวันนี้"
	เรา	ชนะ	มัน	วัน	นี้
	raw	tɕʰánáʔ	man	wan	níː
	we	win	it	day	[dmnst-det]
	we won today!“
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: s such that boys did x FOCUS: won

(24a)	"เป็นไงแกน่ะ
		เป็น	ไง	แก	น่ะ
		pen	ŋaj	kɛː	nâʔ
	Øs	is	how	[2s]	[polite]
	“What about you?
	*question subject=back FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(24b)	เหนื่อยซีท่า"
		เหนื่อย	ซี	ท่า
		nɯ̀ːaj	siː	tʰâː
	Øs	tired	[imperative]	manner
	You look tired,“
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl has pred adj FOCUS: look-tired

(24c)	เด็กชายตัวโตหันไปพูดกับเด็กหญิง
	เด็กชาย	ตัว	โต	หัน	ไป	พูด		กับ	เด็กหญิง
	dèktɕʰaːj	tuːa	toː	hǎn	paj	pʰûːt		kàp	dèkjǐŋ
	boy	[cls]	large	turn	go	speak	Øtr	with	girl
	the biggest boy said to the girl.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(25a)	"อยากตามมาดีนัก
		อยาก	ตาม	มา	ดี	นัก
		jàːk	taːm	maː	diː	nák
	Øs	want	follow	come	good	extremely
	“You wanted to come along so badly.
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that you did x FOCUS: wanted

(25b)	บอกว่าร้อนก็ไม่เชื่อ
		บอก	ว่า		ร้อน		ก็	ไม่	เชื่อ
		bɔ̀ːk	wâː		rɔ́ːn		kɔ̂ː	mâj	tɕʰɯ̂ːa
	Øs	speak	[￫comp]	Øs	hot	Øs	[link]	not	believe
	I said it would be hot, but you didn't believe me.“
	*canonical=chain subject-2=drop subject=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that boy said x FOCUS: sentence-complement

(26)	เสียงของเขาขุ่นขึ้ง
	เสียง	ของ	เขา	ขุ่น	ขึ้ง
	sǐːaŋ	kʰɔ̌ːŋ	kʰǎw	kʰùn	kʰɯ̂ŋ
	voice	[￫poss]	he	murky	angry
	His voice was harsh.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(27)

เด็กหญิงเบือนหน้าไปอีกทางหนึ่ง เอาตีนถูทรายไปมาเป็นร่องลึก

เด็กหญิง

เบือน

หน้า

ไป

อีก

ทาง

หนึ่ง

เอา

ตีน

ถู

ทราย

ไป

มา

เป็น

ร่อง

ลึก

dèkjǐŋ

bɯːan

nâː

paj

ʔìːk

tʰaːŋ

nɯ̀ŋ

ʔaw

tiːn

tʰǔː

saːj

paj

maː

pen

rɔ̂ːŋ

lɯ́k

girl

turn

face

another

direction

one

want

foot

rub

sand

[asp]

ASP

[￫caus]

rut

deep

The girl turned her face in another direction and told her foot to scour the sand which caused a deep rut.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(28)

เธอไว้ผมทรงม้าตัดเรียบเป็นสี่เหลี่ยมมุมฉากครอบหน้าผาก

เธอ

ไว้

ผม

ทรง

ม้า

ตัด

เรียบ

เป็น

สี่เหลี่ยมมุมฉาก

ครอบ

หน้าผาก

tʰɤː

wáj

pʰǒm

soŋ

máː

tàt

rîːap

pen

sìːlìːammumtɕʰàːk

kʰrɔ̂ːp

nâːpʰàːk

she

keep

hair

style

horse

cut

tidy

[￫caus]

rectangle

cover

forehead

She kept her hair in the style of a horse, cut tidily in a rectangle covering her forehead.

*canonical subject=pronoun
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(29)

ต่ำลงมาคือแนวคิ้วโก่งและขนตาเรียวงอนที่กะพริบถี่ ดวงตาทั้งคู่กลมโตเป็นประกาย

ต่ำ

ลง

มา

คือ

แนว

คิ้ว

โก่ง

และ

ขนตา

เรียว

งอน

ที่

กะพริบ

ถี่

ดวง

ตา

ทั้ง

คู่

กลม

โต

เป็น

ประกาย

tàm

loŋ

maː

kʰɯː

nɛːw

kʰíw

kòːŋ

lɛ́ʔ

kʰǒntaː

riːaw

ŋɔːn

tʰîː

kàʔpʰríp

tʰìː

duːaŋ

taː

tʰáŋ

kʰûː

klom

toː

pen

pràʔkaːj

low

descend

come

[copula]

row

eyebrow

arch

and

eyelash

tapered

tilted

which

wink

frequently

orb

eye

all

pair

round

large

radiant

Low under her arched eyebrows and fine, upturned eyelashes that flicked often, a pair of large, round orbs were radiant.

*canonical verbal-adjunct=front
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(30)

มองดูแต่ไกลเหมือนตุ๊กตาตัวใหญ่ไม่สวมเสื้อ

มองดู

แต่

ไกล

เหมือน

ตุ๊กตา

ตัว

ใหญ่

ไม่

สวม

เสื้อ

mɔːŋduː

tɛ̀ː

klaj

mɯ̌ːan

túkkàtaː

tuːa

jàj

mâj

sǔːam

sɯ̂ːa

Øs

examine

Ød.o.

from

far

Øs

resemble

doll

[cls]

big

not

wear

shirt

Seen from afar, she looked like a big doll with no shirt.

*canonical=chain subject-2=drop subject=drop subject=impersonal
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(31)	ผิวของเธอสีเดียวกับเด็กผู้ชายคนโต
	ผิว	ของ	เธอ	สี	เดียว	กับ	เด็กผู้ชาย	คน	โต
	pʰǐw	kʰɔ̌ːŋ	tʰɤː	sǐː	diːaw	kàp	dèkpʰûːtɕʰaːj	kʰon	toː
	skin	[￫poss]	she	color	same	with	boy	person	large
	Her complexion was the same as the biggest boy's.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(32a)	"เล่นน้ำกันดีกว่า"
		เล่น	น้ำ	กัน		ดี	กว่า
		lên	náːm	kan		diː	kwàː
	Øs	play	water	together	Øs	good	[￩compar]
	“Let's play in the water,”
	*canonical=chain subject-2=drop subject-2=dummy subject=drop superlative FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(32b)	ใครคนหนึ่งว่า
	ใคร	คน	หนึ่ง	ว่า
	kʰraj	kʰon	nɯ̀ŋ	wâː
	anyone	[cls]	one	say
	one of them said.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(33a)	"วันนี้เล่นอะไรดีล่ะ
	วันนี้		เล่น	อะไร		ดี	ล่ะ
	wanníː		lên	ʔàʔraj		diː	lâʔ
	today	Øs	play	what?	Øs	good	[exclam.]
	“Today, what should we play?
	*canonical=chain subject-2=drop subject-2=dummy subject=drop verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that boys do x FOCUS: what

(33b)	มีเสียงขอความเห็น"
		มี	เสียง	ขอ	ความเห็น
		miː	sǐːaŋ	kʰɔ̌ː	kʰwaːmhěn
	Øs	have	sound	ask	idea
	Have any ideas?“
	*question subject=drop FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(34a)	"เล่นดำปักกันเอาไหม"
		เล่น	ดำ	ปัก	กัน	เอา	ไหม
		lên	dam	pàk	kan	ʔaw	mǎj
	Øs	play	dive	stick-in	together	want	[ques]
	“Want to play stick-diving?”
	*question subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that we do x FOCUS: play

(34b)	คนโตพูด
	คน	โต	พูด
	kʰon	toː	pʰûːt
	person	large	speak
	the oldest boy said.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(35a)	"เอา
		เอา
		ʔaw
	Øs	want
	“OK!
	*interjection FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(35b)	ก็เอา"
		ก็	เอา
		kɔ̂ː	ʔaw
	Øs	[emph.]	want
	Let's!“
	*interjection FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(36)

แล้วเด็กชายทั้งหมดก็รีบถอดเสื้อผ้าผลัดกองไว้บนเนินทรายเหลือตัวล่อนจ้อน

แล้ว

เด็กชาย

ทั้ง

หมด

ก็

รีบ

ถอด

เสื้อผ้า

ผลัด

กอง

ไว้

บน

เนิน

ทราย

เหลือ

ตัว

ล่อนจ้อน

lɛ́ːw

dèktɕʰaːj

tʰáŋ

mòt

kɔ̂ː

rîːp

tʰɔ̀ːt

sɯ̂ːapʰâː

pʰlàt

kɔːŋ

wáj

bon

nɤːn

saːj

lɯ̌ːa

tuːa

lɔ̂ːntɕɔ̂ːn

then

boy

all

total

Øs

[link]

hurry

strip

clothes

switch

pile

keep

mound

sand

remain

self

naked

Then, all of the boys, (they) took off their clothes and threw them on a hump of sand, leaving themselves naked.

*topic-comment=subject verbal-adjunct=front
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x stripped
FOCUS: all-boys

(37)

เด็กชายร่างเล็กออกวิ่งนำหน้าพุ่งโผนลงในน้ำดังตูมใหญ่

เด็กชาย

ร่าง

เล็ก

ออก

วิ่ง

นำหน้า

พุ่ง

โผน

ลง

ใน

น้ำ

ดัง

ตูม

ใหญ่

dèktɕʰaːj

râːŋ

lék

ʔɔ̀ːk

wîŋ

namnâː

pʰûŋ

pʰǒːn

loŋ

naj

náːm

daŋ

tuːm

jàj

boy

figure

small

depart

run

lead

hurl

soar

descend

water

loud

boom

big

The smallest boy ran out and jumped in the water with a loud splash.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(38)	เพื่อน ๆ กระโดดตามไปติด ๆ
	เพื่อน ๆ	กระโดด	ตาม	ไป	ติด ๆ
	pʰɯ̂ːanpʰɯ̂ːan	kràʔdòːt	taːm	paj	tìttìt
	friends	jump	follow	[asp]	one-by-one
	His friends started to follow.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(39a)	"แกเล่นที่ตื้น ๆ นะ
	แก	เล่น	ที่	ตื้น ๆ	นะ
	kɛː	lên	tʰîː	tɯ̂ːntɯ̂ːn	náʔ
	[2s]	play	at	shallow	[polite]
	“Stay in the shallow water.
	*imperative FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(39b)	อย่าตามลงมาอีก เดี๋ยวจมน้ำตาย"
		อย่า	ตาม	ลง	มา	อีก	เดี๋ยว	จม	น้ำ	ตาย
		jàː	taːm	loŋ	maː	ʔìːk	dǐːaw	tɕom	náːm	taːj
	Øs	don't	follow	descend	come	further	or else	drown	water	die
	Don't go any deeper, or you'll drown,“
	*imperative subject=drop FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(39c)	เด็กชายคนโตหันมากำชับ
	เด็กชาย	คน	โต	หัน	มา	กำชับ
	dèktɕʰaːj	kʰon	toː	hǎn	maː	kamtɕʰáp
	boy	person	large	turn	come	instruct
	the oldest boy warned.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(40)

แล้ววิ่งกระโดดน้ำตามพรรคพวกไป ทิ้งเด็กหญิงไว้บนหาดทรายเพียงลำพัง

แล้ว

วิ่ง

กระโดด

น้ำ

ตาม

พรรคพวก

ไป

ทิ้ง

เด็กหญิง

ไว้

บน

หาดทราย

เพียง

ลำพัง

lɛ́ːw

wîŋ

kràʔdòːt

náːm

taːm

pʰákpʰûːak

paj

tʰíŋ

dèkjǐŋ

wáj

bon

hàːtsaːj

pʰiːaŋ

lampʰaŋ

then

Øs

run

jump

water

friends

[asp]

abandon

girl

[asp]

beach

only

private

Then he jumped in after them, leaving the girl alone on the beach.

*canonical subject=drop verbal-adjunct=front
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that boy did x
FOCUS: jumped

(41a)

พวกเด็กผู้ชายว่ายน้ำไปรวมอยู่กลางคลองซึ่งมีความลึกแค่คอ แต่...

พวก

เด็กผู้ชาย

ว่ายน้ำ

ไป

รวม

อยู่

กลาง

คลอง

ซึ่ง

มี

ความลึก

แค่

คอ

แต่

pʰûːak

dèkpʰûːtɕʰaːj

wâːjnáːm

paj

ruːam

jùː

klaːŋ

kʰlɔːŋ

sɯ̂ŋ

miː

kʰwaːmlɯ́k

kʰɛ̂ː

kʰɔː

tɛ̀ː

group

boy

swim

[asp]

combine

ASP

middle

canal

[￫rel]

have

depth

up-to

neck

but

The boys swam in the middle of the stream, where the water came up to their necks, (but...)

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(41b)

...แต่ตรงที่ลึกที่สุดของลำน้ำช่วงนี้คือวังวนเหนือหาดทรายใต้ต้นหลุมพอนั่นเอง

แต่

ตรงที่

ลึกที่สุด

ของ

ลำน้ำ

ช่วง

นี้

คือ

วังวน

เหนือ

หาดทราย

ใต้

ต้น

หลุมพอ

นั่นเอง

tɛ̀ː

troŋtʰîː

lɯ́ktʰîːsùt

kʰɔ̌ːŋ

lamnám

tɕʰûːaŋ

níː

kʰɯː

waŋwáná

nɯ̌ːa

hàːtsaːj

tâj

tôn

lǔmpʰɔː

nânʔeːŋ

but

place

deepest

[￫poss]

stream

portion

[dmnst-det]

[copula]

pool

above

beach

under

plant

lumpaw

surely

(...but) surely the deepest part of the stream was a pool by the beach, under the lumpaw tree.

*copula
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x is the deepest part
FOCUS: pool

(42a)	ที่ตรงนั้นเป็นคุ้งกว้าง
	ที่	ตรง	นั้น	เป็น	คุ้ง	กว้าง
	tʰîː	troŋ	nán	pen	kʰúŋ	kwâːŋ
	place	at	[dmnst]	[copula]	bend	wide
	That place was at a wide bend in the stream, (so...)
	*copula FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x is the relationship between that place and the wide bend FOCUS: existential-co-location

(42b)	น้ำจึงไหลวนอ้อยอิ่ง
	น้ำ	จึง	ไหล	วน	อ้อยอิ่ง
	náːm	tɕɯŋ	lǎj	won	ʔɔ̂ːjʔìŋ
	water	therefore	flow	circle	sluggishly
	(...so) it reluctantly flowed in a circle.
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(43)

เหนือผิวน้ำขึ้นไปประมาณสองวามีหลุมพอกิ่งใหญ่ยื่นต่ำออกมาแผ่คลุม

เหนือ

ผิวน้ำ

ขึ้น

ไป

ประมาณ

สอง

วา

มี

หลุมพอ

กิ่ง

ใหญ่

ยื่น

ต่ำ

ออก

มา

แผ่

คลุม

nɯ̌ːa

pʰǐwnáːm

kʰɯ̂n

paj

pràʔmaːn

sɔ̌ːŋ

waː

miː

lǔmpʰɔː

kìŋ

jàj

jɯ̂ːn

tàm

ʔɔ̀ːk

maː

pʰɛ̀ː

kʰlum

above

water-surface

[asp]

approximately

two

cubit

Øs

[exist]

lumpaw

branch

big

extend

low

depart

come

spread-out

cover-over

About two meters above the surface of the water, there was a big branch of the lumpaw tree extended low, spreading out, covering.

*canonical prep-phr=front subject=drop subject=dummy
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x was above the water
FOCUS: branch

(44)	มันอยู่กึ่งกลางของวังวนพอดี
	มัน	อยู่	กึ่งกลาง	ของ	วังวน	พอดี
	man	jùː	kɯ̀ŋklaːŋ	kʰɔ̌ːŋ	waŋwáná	pʰɔːdiː
	it	located	middle	[￫poss]	pool	just-enough
	It was just long enough to reach the middle of the pool.
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(45)	เด็กชายคนโตว่ายน้ำตัดคลองไปอีกทางหนึ่ง
	เด็กชาย	คน	โต	ว่ายน้ำ	ตัด	คลอง	ไป	อีก	ทาง	หนึ่ง
	dèktɕʰaːj	kʰon	toː	wâːjnáːm	tàt	kʰlɔːŋ	paj	ʔìːk	tʰaːŋ	nɯ̀ŋ
	boy	[cls]	large	swim	cut	canal	go	another	direction	one
	A large boy swam cutting across the canal in another direction.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(46)

แล้วขึ้นไปหักกิ่งไม้เล็ก ๆ ติดมือกลับมาเขาว่ายย้อนมาหาเพื่อน ๆ ที่รออยู่พร้อมกับตะโกนบอกเสียงดัง

แล้ว

ขึ้น

ไป

หัก

กิ่งไม้

เล็ก ๆ

ติดมือ

กลับ

มา

เขา

ว่าย

ย้อน

มา

หา

เพื่อน ๆ

ที่

รอ

อยู่

พร้อมกับ

ตะโกน

บอก

เสียงดัง

lɛ́ːw

kʰɯ̂n

paj

hàk

kìŋmáːj

léklék

tìtmɯː

klàp

maː

kʰǎw

wâːj

jɔ́ːn

maː

hǎː

pʰɯ̂ːanpʰɯ̂ːan

tʰîː

rɔː

jùː

pʰrɔ́ːmkàp

tàʔkoːn

bɔ̀ːk

sǐːaŋdaŋ

already

Øs

rise

break

branch

small

carry

return

ASP

swim

return

ASP

friends

who

wait

ASP

while

shout

speak

loud

Then, he got out, broke off a small branch, carried it, returning to them, swimming, finding his friends who were waiting while shouting loudly.

*canonical subject=drop verbal-adjunct=front
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that boy did x
FOCUS: svc

(47a)	"เล่นดำปักกันเลยนะ
		เล่น	ดำ	ปัก	กัน	เลย	นะ
		lên	dam	pàk	kan	lɤːj	náʔ
	Øs	play	dive	stick-in	together	[asp]	[polite]
	“Let's play stick-diving!
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(47b)	กูจะดำลงไปก่อน"
	กู	จะ	ดำ	ลง	ไป	ก่อน
	kuː	tɕàʔ	dam	loŋ	paj	kɔ̀ːn
	I	will	dive	descend	go	before
	I'll go first!“
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x goes first FOCUS: leader-boy

(48)

พูดจบก็ผลุบหายลงไปพร้อมกิ่งไม้ในมือ

พูด

จบ

ก็

ผลุบ

หาย

ลง

ไป

พร้อม

กิ่ง

ไม้

ใน

มือ

pʰûːt

tɕòp

kɔ̂ː

pʰlùp

hǎːj

loŋ

paj

pʰrɔ́ːm

kìŋ

máːj

naj

mɯː

Øs

speak

ASP

Øs

[link]

dive

lose

descend

with

branch

wood

hand

When he had finished speaking, he dove under the water with stick in hand.

*canonical=chain subject-2=drop subject=drop
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(49)	สักครู่จึงโผล่พรวดขึ้นมา
	สัก	ครู่	จึง		โผล่	พรวด	ขึ้น	มา
	sàk	kʰrûː	tɕɯŋ		pʰlòː	pʰrûːat	kʰɯ̂n	maː
	just	moment	therefore	Øs	visible	suddenly	[asp]	ASP
	In a moment, he came up again.
	*canonical subject=drop verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(50a)	"เอาเลย
		เอา	เลย
		ʔaw	lɤːj
	Øs	ok	[asp]
	“OK!
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(50b)	ใครแน่จริงหาให้พบ"
	ใคร	แน่	จริง	หา	ให้	พบ
	kʰraj	nɛ̂ː	tɕiŋ	hǎː	hâj	pʰóp
	anyone	sure	true	search	[benef.]	meet
	Who thinks he can find it?“
	*question FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that someone do x FOCUS: find

(50c)	เขาร้องบอกเป็นการเปิดเกม
	เขา	ร้อง	บอก	เป็น	การเปิด	เกม
	kʰǎw	rɔ́ːŋ	bɔ̀ːk	pen	kaːnpɤ̀ːt	keːm
	he	exclaim	speak	[￫caus]	opening	game
	he said in order to start the game.
	*canonical object=front subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(51)	คนอื่น ๆ รีบดำลงไปทันที
	คน	อื่น ๆ	รีบ	ดำ	ลง	ไป	ทันที
	kʰon	ʔɯ̀ːnʔɯ̀ːn	rîːp	dam	loŋ	paj	tʰantʰiː
	person	another	hurry	dive	descend	go	at-once
	The other boys dove under the water.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(52)	การเล่นดำปักจึงเริ่มแต่บัดนั้น
	การเล่น	ดำ	ปัก	จึง	เริ่ม	แต่	บัด	นั้น
	kaːnlên	dam	pàk	tɕɯŋ	rɤ̂ːm	tɛ̀ː	bàt	nán
	playing	dive	stick-in	therefore	start	since	moment	[dmnst]
	Playing stick-diving therefore began at that moment.
	*canonical subject=gerund FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that stick diving did x FOCUS: began

(53a)	สายน้ำเอื่อยริน ใสจน...
	สาย	น้ำ	เอื่อย	ริน	ใส	จน
	sǎːj	náːm	ʔɯ̀ːaj	rin	sǎj	tɕon
	current	water	liesurely	decant	clear	until
	The current was so slow, gentle, and clear (that...)
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(53b)	...จนแทบนับเม็ดกรวดทรายได้
	จน		แทบ	นับ	เม็ด	กรวด	ทราย	ได้
	tɕon		tʰɛ̂ːp	náp	mét	krùːat	saːj	dâj
	until	Øs	almost	count	seed	pebble	sand	[pot]
	(...that) you could almost count the grains on the bottom.
	*canonical subject=drop subject=impersonal FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(54)

เด็กหญิงเลื่อนตำแหน่งต่ำลงมาจนเท้าทั้งสองแช่อยู่ในน้ำ มองดูเด็กชายเล่นดำปักกันอย่างหงอยเหงา

เด็กหญิง

เลื่อน

ตำแหน่ง

ต่ำ

ลง

มา

จน

เท้า

ทั้ง

สอง

แช่

อยู่

ใน

น้ำ

มองดู

เด็กชาย

เล่น

ดำ

ปัก

กัน

อย่าง

หงอย

เหงา

dèkjǐŋ

lɯ̂ːan

tamnɛ̀ŋ

tàm

loŋ

maː

tɕon

tʰáːw

tʰáŋ

sɔ̌ːŋ

tɕʰɛ̂ː

jùː

naj

náːm

mɔːŋduː

dèktɕʰaːj

lên

dam

pàk

kan

jàːŋ

ŋɔ̌ːj

ŋǎw

girl

promote

position

low

descend

come

until

foot

all

two

soak

located

water

examine

boy

play

dive

stick-in

together

[￫adv]

sad

lonely

The little girl went down and put both of her feet in the water, and sadly watched the boys playing stick-diving together.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(55)

เวลาพวกนั้นว่ายน้ำพร้อม ๆ กันผิวน้ำจะกระเพื่อมหนุนตัวเข้าซัดฝั่งเป็นระลอก

เวลา

พวก

นั้น

ว่ายน้ำ

พร้อม ๆ

กัน

ผิวน้ำ

จะ

กระเพื่อม

หนุน

ตัว

เข้า

ซัด

ฝั่ง

เป็น

ระลอก

weːlaː

pʰûːak

nán

wâːjnáːm

pʰrɔ́ːmpʰrɔ́ːm

kan

pʰǐwnáːm

tɕàʔ

kràʔpʰɯ̂ːam

nǔn

tuːa

kʰâw

sát

fàŋ

pen

ráʔlɔ̂ːk

time

group

[dmnst]

swim

during

together

water-surface

ASP

ripple

resonate

self

enter

hurl

shore

[￫caus]

ripple

While this group swam around together, the surface of the water rippled, reinforced itself, and was hurled against the shore as waves.

*canonical verbal-adjunct=front
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(56)	พวกเขากำลังสนุกเต็มที่
	พวกเขา	กำลัง	สนุก	เต็มที่
	pʰûːakkʰǎw	kamlaŋ	sànùk	temtʰîː
	they	ASP	fun	fully
	They were having a great time.
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that the playing had attribute x FOCUS: fun

(57a)

ใครอีกหนึ่งดำลงไปปักกิ่งไม้ซ่อนไว้ที่ก้นคลอง

ใคร

อีก

หนึ่ง

ดำ

ลง

ไป

ปัก

กิ่งไม้

ซ่อนไว้

ที่

ก้น

คลอง

kʰraj

ʔìːk

nɯ̀ŋ

dam

loŋ

paj

pàk

kìŋmáːj

sɔ̂ːnwáj

tʰîː

kôn

kʰlɔːŋ

anyone

again

one

dive

descend

stick-in

branch

hide

base

canal

(When) one of them dove down and stuck in the branch, hiding it in the base of the stream,

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(57b)	คนอื่น ๆ จะดำลงไปค้นหาและถ้า...
	คน	อื่น ๆ	จะ	ดำ	ลง	ไป	ค้นหา	และ	ถ้า
	kʰon	ʔɯ̀ːnʔɯ̀ːn	tɕàʔ	dam	loŋ	paj	kʰónhǎː	lɛ́ʔ	tʰâː
	person	another	ASP	dive	descend	go	hunt	and	if
	the others would dive hunting for it, (and if...)
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(57c)	...และถ้าใครดำพบแล้วถอนขึ้นมาได้
	และ	ถ้า	ใคร	ดำ	พบ	แล้ว	ถอน	ขึ้น	มา	ได้
	lɛ́ʔ	tʰâː	kʰraj	dam	pʰóp	lɛ́ːw	tʰɔ̌ːn	kʰɯ̂n	maː	dâj
	and	if	anyone	dive	meet	already	pull-out	[asp]	ASP	[pot]
	(...and if) anyone was able to find it, (then...)
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(57d)	ก็มีสิทธิไล่ตีเพื่อน ๆ
		ก็	มี	สิทธิ	ไล่	ตี	เพื่อน ๆ
		kɔ̂ː	miː	sìttʰíʔ	lâj	tiː	pʰɯ̂ːanpʰɯ̂ːan
	Øs	[link]	have	right	chase	hit	friends
	(...then) he had the right to chase and hit his friends.
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(58)

จากนั้นก็ดำลงไปปักซ่อนไว้อีก

จาก

นั้น

ก็

ดำ

ลง

ไป

ปัก

ซ่อน

ไว้

อีก

tɕàːk

nán

kɔ̂ː

dam

loŋ

paj

pàk

sɔ̂ːn

wáj

ʔìːk

from

there

Øs

[link]

dive

descend

stick-in

Ød.o.

conceal

[asp]

again

After that, he dove down to hide it again.

*canonical subject=drop verbal-adjunct=front
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(59)

ผุดดำผุดว่ายจนตาแดงขุ่นเป็นสีเลือด

ผุด

ดำ

ผุด

ว่าย

จน

ตา

แดง

ขุ่น

เป็น

สี

เลือด

pʰùt

dam

pʰùt

wâːj

tɕon

taː

dɛːŋ

kʰùn

pen

sǐː

lɯ̂ːat

Øs

pop-up

dive

pop-up

swim

until

eye

red

murky

[￫restr]

color

blood

They swam and dived until their eyes were murky like the color of blood.

*canonical subject=drop
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(60)	มีเสียงคึก ๆ ดังมาจากท่าลงน้ำ
		มี	เสียง	คึก ๆ	ดัง	มา	จาก	ท่า	ลง	น้ำ
		miː	sǐːaŋ	kʰɯ́kkʰɯ́k	daŋ	maː	tɕàːk	tʰâː	loŋ	náːm
	Øs	[exist]	sound	clamor	loud	come	from	harbor	descend	water
	There was a loud clamor from the river landing.
	*canonical subject=drop subject=dummy FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x happened at the river landing FOCUS: clamor

(61)

เธอหันไปดูเห็นเด็กชายอีกสี่คนวิ่งพุ่งลงมาอย่างแรง ตามด้วยเสียงกู่ร้องเบิกบานใจ

เธอ

หัน

ไป

ดู

เห็น

เด็กชาย

อีก

สี่

คน

วิ่ง

พุ่ง

ลง

มา

อย่าง

แรง

ตาม

ด้วย

เสียง

กู่ร้อง

เบิกบานใจ

tʰɤː

hǎn

paj

duː

hěn

dèktɕʰaːj

ʔìːk

sìː

kʰon

wîŋ

pʰûŋ

loŋ

maː

jàːŋ

rɛːŋ

taːm

dûaj

sǐːaŋ

kùːrɔ́ːŋ

bɤ̀ːkbaːntɕaj

she

turn

[asp]

look

see

boy

another

four

person

run

hurl

descend

come

type

strong

with

sound

holler

chreeful

She turned and saw four more boys running at top speed toward the water, whooping with delight.

*canonical subject=pronoun
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl did x
FOCUS: turned-etc

(62)

พวกที่มาใหม่รีบถอดเสื้อผ้าลุกลี้ลุกลนแล้ววิ่งไปสมทบกับพวกที่อยู่ในคลองเสียงดังตูมตาม

พวก

ที่

มา

ใหม่

รีบ

ถอด

เสื้อ

ผ้า

ลุกลี้ลุกลน

แล้ว

วิ่ง

ไป

สมทบ

กับ

พวก

ที่

อยู่

ใน

คลอง

เสียง

ดัง

ตูมตาม

pʰûːak

tʰîː

maː

màj

rîːp

tʰɔ̀ːt

sɯ̂ːa

pʰâː

lúklíːlúklon

lɛ́ːw

wîŋ

paj

sǒmtʰóp

kàp

pʰûːak

tʰîː

jùː

naj

kʰlɔːŋ

sǐːaŋ

daŋ

tuːmtaːm

group

which

come

new

hurry

strip

shirt

clothes

rush

already

run

unite

with

group

which

located

canal

voice

loud

boom

The newly arrived group hurriedly stripped off their clothes and rushed to join the boys who were in the water, voices all loud.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(63)	ผืนน้ำแตกกระจายพุ่งละอองขึ้นเป็นฟองฝอย
	ผืน	น้ำ	แตก	กระจาย	พุ่ง	ละออง	ขึ้น	เป็น	ฟอง	ฝอย
	pʰɯ̌ːn	náːm	tɛ̀ːk	kràʔtɕaːj	pʰûŋ	láʔʔɔːŋ	kʰɯ̂n	pen	fɔːŋ	fɔ̌ːj
	surface	water	break	disperse	hurl	spray	[asp]	[￫caus]	froth	spray
	The water surface shattered, hurling spray and frothy bubbles.
	*canonical FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that water surface did x FOCUS: shattered

(64)

เพียงอึดใจลำคลองสายนั้นก็สำสลอนไปด้วยเด็กชายตัวเปล่าเปลือย

เพียง

อึดใจ

ลำคลอง

สาย

นั้น

ก็

สำ

สลอน

ไป

ด้วย

เด็กชาย

ตัว

เปล่า

เปลือย

pʰiːaŋ

ʔɯ̀ttɕaj

lamkʰlɔːŋ

sǎːj

nán

kɔ̂ː

sǎm

sàlɔ̌ːn

paj

dûaj

dèktɕʰaːj

tuːa

plàːw

plɯːaj

only

moment

canal

[cls]

[dmnst]

Øs

[link]

mixed

profuse

[asp]

with

boy

[cls]

empty

bare

In just a moment, that canal, (it) became profuse with naked boys.

*topic-comment=subject verbal-adjunct=front
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that x became profuse
FOCUS: canal

(65)

เด็กหญิงยังนั่งอยู่ที่เดิม คอยกวาดทรายเข้าหาตัวแล้วพูนตะล่อมขึ้นเป็นคันยาวต่อกันสี่ด้านในรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า

เด็กหญิง

ยัง

นั่ง

อยู่

ที่

เดิม

คอย

กวาด

ทราย

เข้า

หา

ตัว

แล้ว

พูน

ตะล่อม

ขึ้น

เป็น

คัน

ยาว

ต่อกัน

สี่

ด้าน

ใน

รูป

สี่เหลี่ยมผืนผ้า

dèkjǐŋ

jaŋ

nâŋ

jùː

tʰîː

dɤːm

kʰɔːj

kwàːt

saːj

kʰâw

hǎː

tuːa

lɛ́ːw

pʰuːn

tàʔlɔ̂ːm

kʰɯ̂n

pen

kʰan

jaːw

tɔ̀ːkan

sìː

dâːn

naj

rûːp

sìːlìːampʰɯ̌ːnpʰâː

girl

still

sit

ASP

place

origin

continue

smooth

sand

[asp]

self

then

pile

rake

[asp]

[￫caus]

dike

long

join

four

side

shape

rectangle

The girl still sat in the same place, continuing to sweep sand in towards herself and piling it up into raised rows, forming long dikes, joined on four sides in the shape of a rectangle.

*canonical
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl did x
FOCUS: sat

(66a)	"ฉันจะทำบ้าน"
	ฉัน	จะ	ทำ	บ้าน
	tɕʰǎn	tɕàʔ	tʰam	bâːn
	[1s]	ASP	make	home
	“I'll make a house,”
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that girl makes x FOCUS: house

(66b)	เธอพูดกับตัวเอง
	เธอ	พูด	กับ	ตัวเอง
	tʰɤː	pʰûːt	kàp	tuːaʔeːŋ
	she	speak	with	oneself
	she told herself.
	*canonical object=front subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(67)

แววตาเป็นประกายเฟื่องฝันในขณะกวาดทรายเข้ามาเพิ่ม

แวว

ตา

เป็น

ประกาย

เฟื่อง

ฝัน

ใน

ขณะ

กวาด

ทราย

เข้า

มา

เพิ่ม

wɛːw

taː

pen

pràʔkaːj

fɯ̂ːaŋ

fǎn

naj

kʰànàʔ

kwàːt

saːj

kʰâw

maː

pʰɤ̂ːm

gleam

eye

radiant

blooming

dream

moment

Øs

smooth

sand

[asp]

ASP

expand

The gleam in her eyes was radiant and blooming while she smoothed the sand.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(68)	ทรายเปียกน้ำสะดวกต่อการตกแต่ง
	ทราย	เปียก	น้ำ	สะดวก	ต่อ	การ	ตกแต่ง
	saːj	pìːak	náːm	sàʔdùːak	tɔ̀ː	kaːn	tòktɛ̀ŋ
	sand	wet	water	convenient	towards	[￫gerund]	decorate
	The moist sand was perfect for decorating.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(69)

ไม่นานนักเธอก็ถูกล้อมด้วยคันทรายที่พูนขึ้นเป็นรูปตาราง

ไม่

นาน

นัก

เธอ

ก็

ถูก

ล้อม

ด้วย

คัน

ทราย

ที่

พูน

ขึ้น

เป็น

รูป

ตาราง

mâj

naːn

nák

tʰɤː

kɔ̂ː

tʰùːk

lɔ́ːm

dûaj

kʰan

saːj

tʰîː

pʰuːn

kʰɯ̂n

pen

rûːp

taːraːŋ

not

long-time

extremely

she

[link]

[pass]

surrounded

with

dike

sand

which

pile

rise

[￫restr]

shape

square

Before very long, she was surrounded by dikes of sand in the shape of a square.

*passive subject=pronoun verbal-adjunct=front
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(70)

มองดูเหมือนนาแปลงเล็ก ๆ ที่มีแนวทรายเป็นขอบคัน

มองดู

เหมือน

นา

แปลง

เล็ก ๆ

ที่

มี

แนว

ทราย

เป็น

ขอบ

คัน

mɔːŋduː

mɯ̌ːan

naː

plɛːŋ

léklék

tʰîː

miː

nɛːw

saːj

pen

kʰɔ̀ːp

kʰan

Øs

examine

similar

paddy

field

small

which

have

row

sand

for

edge

dike

It looked like a small rice paddy with ridges of sand as perimeter berms.

*canonical subject=drop
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(71a)	"ตรงนี้ห้องนอน"
	ตรง	นี้	ห้อง	นอน
	troŋ	níː	hɔ̂ːŋ	nɔːn
	at	[dmnst-det]	room	sleep
	“This can be the bedroom,”
	*copula=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x is the relationship between this and the bedroom FOCUS: deictic-designation

(71b)

เธอพูดขึ้นอีกแล้วพูนทรายขึ้นเป็นคันใหม่แบ่งตารางใหญ่ออกสองส่วน

เธอ

พูด

ขึ้น

อีก

แล้ว

พูน

ทราย

ขึ้น

เป็น

คัน

ใหม่

แบ่ง

ตาราง

ใหญ่

ออก

สอง

ส่วน

tʰɤː

pʰûːt

kʰɯ̂n

ʔìːk

lɛ́ːw

pʰuːn

saːj

kʰɯ̂n

pen

kʰan

màj

bɛ̀ŋ

taːraːŋ

jàj

ʔɔ̀ːk

sɔ̌ːŋ

sùːan

she

speak

[asp]

again

then

pile

sand

rise

[￫caus]

dike

new

divide

square

big

[￫result]

two

part

she said as she made a new ridge, dividing a large block in half.

*canonical object=front subject=pronoun
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x was spoken
FOCUS: dialog

(72a)	"ตรงนี้เป็นห้องครัว
	ตรง	นี้	เป็น	ห้องครัว
	troŋ	níː	pen	hɔ̂ːŋkʰruːa
	at	[dmnst-det]	[copula]	kitchen
	“This is the kitchen, (and...)
	*copula FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x is the relationship between this and kitchen FOCUS: deictic-designation

(72b)	นั่นห้องพ่อกับแม่"
	นั่น	ห้อง	พ่อ	กับ	แม่
	nân	hɔ̂ːŋ	pʰɔ̂ː	kàp	mɛ̂ː
	[dmnst-prn]	room	father	and	mother
	(...and) that's mommy and daddy's room.“
	*copula=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x is the relationship between this and parent's room FOCUS: deictic-designation

(73a)	กำหนดว่าตรงไหนเป็นห้อง
	กำหนด	ว่า	ตรง	ไหน	เป็น	ห้อง
	kamnòt	wâː	troŋ	nǎj	pen	hɔ̂ːŋ
	assign	[￫comp]	right	where?	[copula]	room
	(As) she decided where the rooms were,
	s-comp=copula subject=drop FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(73b)

เด็กหญิงจะพูนทรายให้เป็นคันสูงขึ้น สมมุติว่าคือฝากั้น

เด็กหญิง

จะ

พูน

ทราย

ให้

เป็น

คัน

สูง

ขึ้น

สมมุติ

ว่า

คือ

ฝากั้น

dèkjǐŋ

tɕàʔ

pʰuːn

saːj

hâj

pen

kʰan

sǔːŋ

kʰɯ̂n

sǒmmút

wâː

kʰɯː

fǎːkân

girl

ASP

pile

sand

[benef.]

[￫caus]

dike

tall

[asp]

suppose

[￫comp]

[copula]

wall

the girl piled sand into tall berms, supposing them to be walls.

*benefactive
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(74)

เธอทำอย่างนี้เรื่อย ๆ จนได้ห้องเล็ก ๆ สามห้อง เสร็จแล้วจึงค่อย ๆ ถอยออกมานั่งยอง ๆ จ้องมองสิ่งที่เพียรก่อสร้างอย่างจุใจ

เธอ

ทำ

อย่าง

นี้

เรื่อย ๆ

จน

ได้

ห้อง

เล็ก ๆ

สาม

ห้อง

เสร็จ

แล้ว

จึง

ค่อย ๆ

ถอย

ออก

มา

นั่ง

ยอง ๆ

จ้องมอง

สิ่ง

ที่

เพียร

ก่อสร้าง

อย่าง

จุใจ

tʰɤː

tʰam

jàːŋ

níː

rɯ̂ːajrɯ̂ːaj

tɕon

dâj

hɔ̂ːŋ

léklék

sǎːm

hɔ̂ːŋ

sèt

lɛ́ːw

tɕɯŋ

kʰɔ̂ːjkʰɔ̂ːj

tʰɔ̌ːj

ʔɔ̀ːk

maː

nâŋ

jɔːŋjɔːŋ

tɕɔ̂ːŋmɔːŋ

sìŋ

tʰîː

pʰiːan

kɔ̀ːsâːŋ

jàːŋ

tɕùʔtɕaj

she

make

type

[dmnst-det]

often

until

[asp]

room

small

three

[cls]

finished

already

therefore

little-by-little

move-back

exit

ASP

sit

squat

stare

thing

which

Øs

dilligent

construct

type

satisfied

She did this repeatedly until three small rooms were finished, then moved back, squatted down and looked at what she had made with satisfaction.

*canonical subject=pronoun
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(75)

มือและเท้าของเด็กหญิงเปรอะด้วยเม็ดทรายเปียกน้ำ

มือ

และ

เท้า

ของ

เด็กหญิง

เปรอะ

ด้วย

เม็ด

ทราย

เปียก

น้ำ

mɯː

lɛ́ʔ

tʰáːw

kʰɔ̌ːŋ

dèkjǐŋ

prɤ̀ʔ

dûaj

mét

saːj

pìːak

náːm

hand

and

foot

[￫poss]

girl

soiled

seed

sand

wet

water

The girl's hands and feet were soiled with grains of wet sand.

*canonical
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girls hands feet had attribute x
FOCUS: dirty

(76)

ในซอกเล็บมีดินทรายเข้าไปอัดแน่นเป็นแนวดำ

ใน

ซอก

เล็บ

มี

ดิน

ทราย

เข้า

ไป

อัด

แน่น

เป็น

แนว

ดำ

naj

sɔ̂ːk

lép

miː

din

saːj

kʰâw

paj

ʔàt

nɛ̂ːn

pen

nɛːw

dam

nook

nails

Øs

have

earth

sand

enter

cram

packed

[￫caus]

row

black

In her fingernails, there was earth and sand cram packed into black rows.

*canonical prep-phr=front subject=drop subject=dummy
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x was under her fingernails
FOCUS: earth-and-sand

(77)

เธอเอียงคอไปมา ปั้นปากเครียดเหมือนนายช่างซึ่งกำลังจ้องมองอาคารในระหว่างการก่อสร้าง

เธอ

เอียง

คอ

ไป

มา

ปั้น

ปาก

เครียด

เหมือน

นายช่าง

ซึ่ง

กำลัง

จ้องมอง

อาคาร

ใน

ระหว่าง

การก่อสร้าง

tʰɤː

ʔiːaŋ

kʰɔː

paj

maː

pân

pàːk

kʰrîːat

mɯ̌ːan

naːjtɕʰâŋ

sɯ̂ŋ

kamlaŋ

tɕɔ̂ːŋmɔːŋ

ʔaːkʰaːn

naj

ráʔwàːŋ

kaːnkɔ̀ːsâːŋ

she

lean

neck

[asp]

ASP

mold

mouth

serious

resemble

engineer

[￫rel]

ASP

stare

building

during

construction

She inclined her head and pursed her mouth seriously, resembling an engineer who was examining a building under construction.

*canonical subject=pronoun
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl did x
FOCUS: inclined

(78a)	ไหนที่เห็นว่ายังไม่ชอบใจ
	ไหน	ที่		เห็น	ว่า		ยัง	ไม่	ชอบ	ใจ
	nǎj	tʰîː		hěn	wâː		jaŋ	mâj	tɕʰɔ̂ːp	tɕaj
	where?	which	Øs	see	[￫comp]	Øs	still	not	like	heart
	(Wherever) she saw that it still wasn't pleasing,
	s-comp=canonical subject=drop verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl did x FOCUS: saw

(78b)	เธอก็เข้าไปเสริมแต่ง
	เธอ	ก็	เข้า	ไป	เสริม	แต่ง
	tʰɤː	kɔ̂ː	kʰâw	paj	sɤ̌ːm	tɛ̀ŋ
	she	[link]	[asp]	[asp]	reinforce	decorate
	she went back and enhanced her design.
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl did x FOCUS: return

(79)

กระถดไปมาอยู่พักหนึ่งจึงหันไปทางกลุ่มเด็กผู้ชายอีกที

กระถด

ไป

มา

อยู่

พักหนึ่ง

จึง

หัน

ไป

ทาง

กลุ่ม

เด็กผู้ชาย

อีกที

kràʔtʰòt

paj

maː

jùː

pʰáknɯ̀ŋ

tɕɯŋ

hǎn

paj

tʰaːŋ

klùm

dèkpʰûːtɕʰaːj

ʔìːktʰiː

Øs

reposition

[asp]

ASP

for a while

therefore

turn

towards

group

boy

again

She repositioned herself for a moment, consequently turning towards the group of boys again.

*canonical subject=drop
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl did x
FOCUS: repositioned

(80a)	"อยู่นี่ ๆ
		อยู่	นี่ ๆ
		jùː	nîːnîː
	Øs	[loc-cop]	here
	“It's here!
	*copula subject=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that the stick is discovered to be located at x FOCUS: deictic-discovery

(80b)	ไม้อยู่นี่"
	ไม้	อยู่	นี่
	máːj	jùː	nîː
	wood	[loc-cop]	[dmnst-prn]
	The stick is here!“
	*copula FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that the stick is discovered to be located at x FOCUS: deictic-discovery

(81)

เธอเห็นเด็กชายคนหนึ่งชูกิ่งไม้ขึ้นเหนือหัวแล้วดำหายลงไปในน้ำ

เธอ

เห็น

เด็กชาย

คน

หนึ่ง

ชู

กิ่งไม้

ขึ้น

เหนือ

หัว

แล้ว

ดำ

หาย

ลง

ไป

ใน

น้ำ

tʰɤː

hěn

dèktɕʰaːj

kʰon

nɯ̀ŋ

tɕʰuː

kìŋmáːj

kʰɯ̂n

nɯ̌ːa

hǔːa

lɛ́ːw

dam

hǎːj

loŋ

paj

naj

náːm

she

see

boy

[cls]

one

raise

branch

[asp]

above

head

then

dive

lose

descend

water

She saw one of the boys hold the branch up over his head, then dive back under the water.

*canonical subject=pronoun
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl did x
FOCUS: saw

(82)

เด็กหญิงกลับมามองบ้านดินทรายอีกครั้งแล้วยิ้มขึ้นอย่างตื่นเต้น

เด็กหญิง

กลับ

มา

มอง

บ้าน

ดิน

ทราย

อีก

ครั้ง

แล้ว

ยิ้ม

ขึ้น

อย่าง

ตื่นเต้น

dèkjǐŋ

klàp

maː

mɔːŋ

bâːn

din

saːj

ʔìːk

kʰráŋ

lɛ́ːw

jím

kʰɯ̂n

jàːŋ

tɯ̀ːntên

girl

return

come

look

home

earth

sand

again

occurrence

then

smile

[asp]

type

excited

The girl went back to looking at her sand house once again, then gave an excited smile.

*canonical
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl did x
FOCUS: return

(83a)	"ฉันจะปลูกต้นไม้ด้วย"
	ฉัน	จะ	ปลูก	ต้นไม้	ด้วย
	tɕʰǎn	tɕàʔ	plùːk	tônmáːj	dûaj
	[1s]	ASP	plant	tree	also
	“I'll plant some trees, too,”
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x FOCUS: trees

(83b)

เธอว่า พร้อมกับวิ่งออกไปยังแนวป่าชายหาด

เธอ

ว่า

พร้อมกับ

วิ่ง

ออก

ไป

ยัง

แนว

ป่า

ชาย

หาด

tʰɤː

wâː

pʰrɔ́ːmkàp

wîŋ

ʔɔ̀ːk

paj

jaŋ

nɛːw

pàː

tɕʰaːj

hàːt

she

say

while

Øs

run

depart

towards

row

wild

edge

beach

she said as she ran off towards a wild embankment near the edge of the beach.

*canonical object=front subject=pronoun
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x was spoken
FOCUS: dialog

(84)

หักกิ่งไม้ติดมือมาสองสามกิ่งมีดอกเข็มป่าสีแดงอยู่ด้วยสามดอก

หัก

กิ่งไม้

ติดมือ

มา

สอง

สาม

กิ่ง

มี

ดอกเข็ม

ป่า

สีแดง

อยู่

ด้วย

สาม

ดอก

hàk

kìŋmáːj

tìtmɯː

maː

sɔ̌ːŋ

sǎːm

kìŋ

miː

dɔ̀ːkkʰěm

pàː

sǐːdɛːŋ

jùː

dûaj

sǎːm

dɔ̀ːk

Øs

break

branch

carry

ASP

two

three

[cls]

have

flower

wild

red

located

with

three

[clas.]

She broke off and carried two or three twigs which had three red wildflowers attached.

*canonical subject=drop
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl did x
FOCUS: broke

(85a)	"ตรงนี้ต้นมะม่วง"
	ตรง	นี้	ต้น	มะม่วง
	troŋ	níː	tôn	máʔmûːaŋ
	right	[dmnst-det]	plant	mango
	“This is a mango tree,”
	*copula=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x is the relationship between this and mango tree FOCUS: deictic-designation

(85b)

เธอพูดขึ้นเมื่อปักกิ่งไม้ลงบนพื้นทรายชิดแนวคันดิน

เธอ

พูด

ขึ้น

เมื่อ

ปัก

กิ่งไม้

ลง

บน

พื้น

ทราย

ชิด

แนว

คันดิน

tʰɤː

pʰûːt

kʰɯ̂n

mɯ̂ːa

pàk

kìŋmáːj

loŋ

bon

pʰɯ́ːn

saːj

tɕʰít

nɛːw

kʰandin

she

speak

[asp]

when

Øs

stick-in

branch

ASP-DIR

ground

sand

near

row

berm

she said as she stuck a twig into the sand near the earthen rows.

*canonical object=front subject=pronoun
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x was spoken
FOCUS: dialog

(86)	"ตรงนี้ต้นกระท้อน"
	ตรง	นี้	ต้น	กระท้อน
	troŋ	níː	tôn	kràʔtʰɔ́ːn
	right	[dmnst-det]	plant	wood-apple
	“Here's a wood-apple tree.”
	*copula=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x is the relationship between this and wood apple tree FOCUS: deictic-designation

(87)	เธอปักกิ่งไม้ลงไปอีกหนึ่ง
	เธอ	ปัก	กิ่งไม้	ลง	ไป	อีก	หนึ่ง
	tʰɤː	pàk	kìŋmáːj	loŋ	paj	ʔìːk	nɯ̀ŋ
	she	stick-in	branch	ASP-DIR	[asp]	again	one
	She put in another stick.
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl did x FOCUS: put-in

(88a)	"ตรงนี้ต้นอะไรดีนะ
	ตรง	นี้		ต้น	อะไร		ดี	นะ
	troŋ	níː		tôn	ʔàʔraj		diː	náʔ
	right	[dmnst-det]	Øs	plant	what?	Øs	good	[polite]
	“What would be good here...
	*canonical=chain subject-2=drop subject-2=dummy subject=drop verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x FOCUS: something-would-be-good

(88b)	อ๋อ
	อ๋อ
	ʔɔ̌ː
	[interj]
	let's see...
	*interjection FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(88c)	ปลูกต้นทุเรียนดีกว่า"
		ปลูก	ต้น	ทุเรียน		ดี	กว่า
		plùːk	tôn	tʰúʔriːan		diː	kwàː
	Øs	plant	plant	durian	Øs	good	[￩compar]
	A durian tree would be better.“
	*canonical=chain subject-2=drop subject-2=dummy subject=drop superlative FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x FOCUS: durian-tree

(89a)	ว่าแล้วเธอก็ปักลงไปอีก
		ว่า	แล้ว	เธอ	ก็	ปัก		ลง	ไป	อีก
		wâː	lɛ́ːw	tʰɤː	kɔ̂ː	pàk		loŋ	paj	ʔìːk
	Øs	say	already	she	[link]	stick-in	Ød.o.	ASP-DIR	[asp]	again
	Having spoken, she stuck in another, ((and)...)
	*canonical subject=pronoun verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that girl stuck like x FOCUS: another-mod

(89b)	ในมือเหลือเพียงดอกเข็มป่าสีสดใส
	ใน	มือ		เหลือ	เพียง	ดอกเข็ม	ป่า	สี	สดใส
	naj	mɯː		lɯ̌ːa	pʰiːaŋ	dɔ̀ːkkʰěm	pàː	sǐː	sòtsǎj
	in	hand	Øs	remain	only	flower	jungle	color	bright
	(...(and)) in her hand there remained only the brightly-colored flowers.
	*canonical prep-phr=front subject=drop subject=dummy FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x FOCUS: flowers

(90a)	"ตรงนี้หน้าบ้าน"
	ตรง	นี้	หน้า	บ้าน
	troŋ	níː	nâː	bâːn
	right	[dmnst-det]	face	home
	“This is the front of the house,”
	*copula=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x is the relationship between this and front of house FOCUS: deictic-designation

(90b)	เธอว่าพร้อมกับกวาดทรายจนเรียบ
	เธอ	ว่า	พร้อมกับ	กวาด	ทราย	จน	เรียบ
	tʰɤː	wâː	pʰrɔ́ːmkàp	kwàːt	saːj	tɕon	rîːap
	she	say	while	smooth	sand	until	tidy
	she said as she smoothed out the sand.
	*canonical object=front subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(91a)	"หน้าบ้านจะต้องปลูกดอกไม้
	หน้า	บ้าน	จะ	ต้อง	ปลูก	ดอกไม้
	nâː	bâːn	tɕàʔ	tɔ̂ŋ	plùːk	dɔ̀ːkmáːj
	face	home	ASP	must	plant	flower
	“The front of the house must have some flowers.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(91b)	ฉันจะปลูกดอกไม้เงาะสีแดงนี่"
	ฉัน	จะ	ปลูก	ดอกไม้	เงาะ	สี	แดง	นี่
	tɕʰǎn	tɕàʔ	plùːk	dɔ̀ːkmáːj	ŋɔ́ʔ	sǐː	dɛːŋ	nîː
	[1s]	ASP	plant	flower	rambutan	color	red	[dmnst-prn]
	I'll plant these red rambutan flowers.“
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x FOCUS: red-flowers

(92)

ดอกเข็มป่าที่มีกิ่งติดอยู่ด้วยถูกปักลงเป็นแถวในบริเวณนั้น

ดอกเข็ม

ป่า

ที่

มี

กิ่ง

ติด

อยู่

ด้วย

ถูก

ปัก

ลง

เป็น

แถว

ใน

บริเวณ

นั้น

dɔ̀ːkkʰěm

pàː

tʰîː

miː

kìŋ

tìt

jùː

dûaj

tʰùːk

pàk

loŋ

pen

tʰɛ̌ːw

naj

bɔːríʔweːn

nán

flower

wild

which

have

branch

attach

ASP

along

[pass]

stick-in

ASP-DIR

[￫caus]

row

area

[dmnst]

The wildflowers with twigs attached were stuck in, forming rows in this area.

*passive
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x
FOCUS: wildflowers

(93)

ตอนนี้บ้านบนพื้นทรายของเธอจึงมีพุ่มไม้เขียวแดงขึ้นเป็นหย่อม ๆ

ตอนนี้

บ้าน

บน

พื้น

ทราย

ของ

เธอ

จึง

มี

พุ่มไม้

เขียว

แดง

ขึ้น

เป็น

หย่อม ๆ

tɔːnníː

bâːn

bon

pʰɯ́ːn

saːj

kʰɔ̌ːŋ

tʰɤː

tɕɯŋ

miː

pʰûmmáːj

kʰǐːaw

dɛːŋ

kʰɯ̂n

pen

jɔ̀ːmjɔ̀ːm

now

home

ground

sand

[￫poss]

she

therefore

have

bush

green

red

[asp]

[￫restr]

clumped

Now her house on the sandy ground therefore had red and green bushes in clumps.

*canonical verbal-adjunct=front
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(94)

เด็กหญิงกระโดดเข้าไปนั่งในช่องสี่เหลี่ยมอีกทีพร้อมกับปรบมือเบา ๆ

เด็กหญิง

กระโดด

เข้าไป

นั่ง

ใน

ช่อง

สี่เหลี่ยม

อีกที

พร้อมกับ

ปรบมือ

เบา ๆ

dèkjǐŋ

kràʔdòːt

kʰâwpaj

nâŋ

naj

tɕʰɔ̂ːŋ

sìːlìːam

ʔìːktʰiː

pʰrɔ́ːmkàp

pròpmɯː

bawbaw

girl

jump

sit

gap

four-sided

again

while

clap

softly

She jumped in and sat in one of the squares, while clapping softly.

*canonical
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl did x
FOCUS: jumped

(95a)	"สวยจัง ๆ"
	สวย	จัง ๆ
	sǔaj	tɕaŋtɕaŋ
	pretty	extremely
	“It looks nice,”
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x FOCUS: nice

(95b)	เธอพูดอย่างดีใจ
	เธอ	พูด	อย่าง	ดีใจ
	tʰɤː	pʰûːt	jàːŋ	diːtɕaj
	she	speak	[￫adv]	delighted
	the little girl said happily.
	*canonical object=front subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(96a)	ตะวันเที่ยงลอยคว้างตรงหัว
	ตะวัน	เที่ยง	ลอย	คว้าง	ตรง	หัว
	tàʔwan	tʰîːaŋ	lɔːj	kʰwáːŋ	troŋ	hǔːa
	sun	noon	float	adrift	straight	head
	The noontime sun loitered overhead, (so...)
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(96b)	เงาหลุมพอจึงหดสั้นเข้ามาทุกที
	เงา	หลุมพอ	จึง	หด	สั้น	เข้า	มา	ทุกที
	ŋaw	lǔmpʰɔː	tɕɯŋ	hòt	sân	kʰâw	maː	tʰúktʰiː
	shadow	lumpaw	therefore	retract	short	[asp]	ASP	increasingly
	(...so) the shadow of the lumpaw tree retracted increasingly shorter.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(97)

เด็กผู้ชายที่เล่นดำปักเริ่มแตกกลุ่มออกมาข้างนอก

เด็กผู้ชาย

ที่

เล่น

ดำ

ปัก

เริ่ม

แตก

กลุ่ม

ออก

มา

ข้างนอก

dèkpʰûːtɕʰaːj

tʰîː

lên

dam

pàk

rɤ̂ːm

tɛ̀ːk

klùm

ʔɔ̀ːk

maː

kʰâːŋnɔ̂ːk

boy

who

play

dive

stick-in

start

break

group

depart

come

outside

The boys who were playing stick-dive began coming out of the stream.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(98)

แต่ละคนมือเท้าซีดเซียว ปากเขียวเหมือนยอดหวายลิง

แต่ละ

คน

มือ

เท้า

ซีด

เซียว

ปาก

เขียว

เหมือน

ยอด

หวายลิง

tɛ̀ːláʔ

kʰon

mɯː

tʰáːw

sîːt

siːaw

pàːk

kʰǐːaw

mɯ̌ːan

jɔ̂ːt

wǎːjliŋ

Øs

each

[cls]

hand

foot

pale

sickly

mouth

green

similar

top

wai-ling

Each person, (their) hands and feet were sickly pale and mouths as green as the top of a wai-ling tree.

*topic-comment=possessor
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x was sickly pale green
FOCUS: hands-and-feet-of-each-person

(99)

เด็กชายท่าทางซุกซนที่มากับกลุ่มหลังวิ่งขึ้นบนหาด ผ่านบ้านดินทรายของเด็กหญิงอย่างหมิ่นเหม่

เด็กชาย

ท่าทาง

ซุกซน

ที่

มา

กับ

กลุ่ม

หลัง

วิ่ง

ขึ้น

บน

หาด

ผ่าน

บ้าน

ดิน

ทราย

ของ

เด็กหญิง

อย่าง

หมิ่นเหม่

dèktɕʰaːj

tʰâːtʰaːŋ

súkson

tʰîː

maː

kàp

klùm

lǎŋ

wîŋ

kʰɯ̂n

bon

hàːt

pʰàːn

bâːn

din

saːj

kʰɔ̌ːŋ

dèkjǐŋ

jàːŋ

mìnmèʔ

boy

appearance

mischievous

who

come

with

group

behind

run

rise

beach

cross

home

earth

sand

[￫poss]

girl

type

dangerous

A tough-looking boy from the group which had come later ran up onto the beach, passing dangerously close to the girl's house of sand.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(100)	เจ้าของบ้านตกใจร้องลั่น
	เจ้า	ของ	บ้าน	ตกใจ	ร้อง	ลั่น
	tɕâw	kʰɔ̌ːŋ	bâːn	tòktɕaj	rɔ́ːŋ	lân
	owner	[￫poss]	home	startled	exclaim	loud
	The owner of the sand house cried out loudly.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(101a)	"อย่าเหยียบ
	อย่า	เหยียบ
	jàː	jìːap
	don't	step
	“Don't step on it!
	*imperative subject=drop FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(101b)	นี่บ้านฉัน"
	นี่	บ้าน	ฉัน
	nîː	bâːn	tɕʰǎn
	[dmnst-prn]	home	[1s]
	This is my house!“
	*copula=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x is the type of my thing that this is FOCUS: house-thing

(102a)	"ไหนไหน
	ไหน	ไหน
	nǎj	nǎj
	where?	where?
	“Where?
	*question subject=drop FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(102b)	บ้านอะไร
	บ้าน	อะไร
	bâːn	ʔàʔraj
	home	what?
	What house?
	*question FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(102c)	นั่นมันทรายต่างหาก"
	นั่น	มัน	ทราย	ต่าง	หาก
	nân	man	saːj	tàːŋ	hàːk
	[dmnst-prn]	it	sand	each	separate
	That, it's just some sand.“
	*canonical subject=left FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x FOCUS: sand

(103)	เขาหยุดชะงัก
	เขา	หยุดชะงัก
	kʰǎw	jùttɕʰáʔŋák
	he	halt
	He halted.
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that boy x FOCUS: halted

(104a)	"ดอกไม้สวยจัง
	ดอกไม้	สวย	จัง
	dɔ̀ːkmáːj	sǔaj	tɕaŋ
	flower	pretty	extremely
	“Those flowers are pretty.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(104b)	ขอดอกซิ"
		ขอ	ดอก	ซิ
		kʰɔ̌ː	dɔ̀ːk	síʔ
	Øs	ask	flower	[imperative]
	Give me one!“
	*imperative subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that boy did x FOCUS: ask

(105)

เด็กชายเข้ามาใกล้ กระชากเข็มป่าติดมือไปอย่างรวดเร็ว

เด็กชาย

เข้า

มา

ใกล้

กระชาก

เข็ม

ป่า

ติดมือ

ไป

อย่าง

รวดเร็ว

dèktɕʰaːj

kʰâw

maː

klâj

kràʔtɕʰâːk

dɔ̀ːkkʰěm

pàː

tìtmɯː

paj

jàːŋ

rûːatrew

boy

enter

come

near

jerk

flower

wild

carry

[￫adv]

quick

The boy came up close and snatched one of the wildflowers.

*canonical
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that boy did x
FOCUS: enter

(106)	เด็กหญิงลุกพรวดออกจากช่องสี่เหลี่ยม
	เด็กหญิง	ลุก	พรวด	ออก	จาก	ช่อง	สี่เหลี่ยม
	dèkjǐŋ	lúk	pʰrûːat	ʔɔ̀ːk	tɕàːk	tɕʰɔ̂ːŋ	sìːlìːam
	girl	stand	suddenly	exit	from	gap	four-sided
	The girl jumped up out of the square where she had been sitting.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(107a)	"อย่าเอาไป
		อย่า	เอา	ไป
		jàː	ʔaw	paj
	Øs	don't	want	go
	“Don't take that!
	*imperative subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that you dont x FOCUS: take

(107b)	ดอกไม้ของฉัน
	ดอกไม้	ของ	ฉัน
	dɔ̀ːkmáːj	kʰɔ̌ːŋ	tɕʰǎn
	flower	belong	[1s]
	It's my flower.
	*canonical FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that relationship between flower and me FOCUS: ownership

(107c)	เอามานี่ ๆ"
		เอา	มา	นี่ ๆ
		ʔaw	maː	nîːnîː
	Øs	want	come	here
	Give it here!“
	*imperative subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that you did x FOCUS: give

(108)

เด็กชายวิ่งวนไปรอบ ๆ บ้านดินทรายยื่นดอกไม้แกว่งไกวหลอกล่อ แยกเขี้ยวยิงฟันเหมือนลูกลิง

เด็กชาย

วิ่ง

วน

ไป

รอบ ๆ

บ้าน

ดิน

ทราย

ยื่น

ดอกไม้

แกว่งไกว

หลอกล่อ

แยก

เขี้ยว

ยิง

ฟัน

เหมือน

ลูก

ลิง

dèktɕʰaːj

wîŋ

won

paj

rɔ̂ːprɔ̂ːp

bâːn

din

saːj

jɯ̂ːn

dɔ̀ːkmáːj

kwɛ̀ŋkwaj

lɔ̀ːklɔ̂ː

jɛ̂ːk

kʰîːaw

jiŋ

fan

mɯ̌ːan

lûːk

liŋ

boy

run

circle

around

home

earth

sand

extend

flower

brandish

entice

separate

fang

shoot

tooth

similar

child

monkey

The boy ran in a circle around the earthen house, holding the flower out tauntingly, baring his teeth at her, like an infant monkey.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(109a)	"อยู่นี่ ๆ
		อยู่	นี่ ๆ
		jùː	nîːnîː
	Øs	located	here
	“It's right here.
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that relationship betw deictic flower is x FOCUS: one-and-same

(109b)	มาเอาซี"
		มา	เอา	ซี
		maː	ʔaw	siː
	Øs	come	want	[imperative]
	Come and get it!“
	*imperative subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that you did x FOCUS: come

(109c)	เขาร้องท้า
	เขา	ร้อง	ท้า
	kʰǎw	rɔ́ːŋ	tʰáː
	he	exclaim	dare
	he dared her.
	*canonical object=front subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(110)	แล้ววิ่งข้ามแนวทรายไปมา
	แล้ว		วิ่ง	ข้าม	แนว	ทราย	ไปมา
	lɛ́ːw		wîŋ	kʰâːm	nɛːw	saːj	pajmaː
	then	Øs	run	cross	row	sand	come-go
	Then he ran back and forth over the sand.
	*canonical subject=drop verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that boy did x FOCUS: ran

(111)

เด็กหญิงร้องลั่นเมื่อเห็นบ้านดินทรายของเธอราบเรียบกับรอยตีน

เด็กหญิง

ร้อง

ลั่น

เมื่อ

เห็น

บ้าน

ดิน

ทราย

ของ

เธอ

ราบเรียบ

กับ

รอยตีน

dèkjǐŋ

rɔ́ːŋ

lân

mɯ̂ːa

hěn

bâːn

din

saːj

kʰɔ̌ːŋ

tʰɤː

râːprîːap

kàp

rɔːjtiːn

girl

exclaim

loud

when

see

home

earth

sand

[￫poss]

she

flat

with

footprint

The girl screamed when she saw that her house was now covered with footprints.

*canonical
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl did x
FOCUS: scream

(112a)	"ไอ้บ้า
		ไอ้	บ้า
		ʔâj	bâː
	Øs	[explet.]	crazy
	“You're stupid!
	*interjection FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that you have attribute x FOCUS: stupid

(112b)	แกล้งฉันทำไม"
		แกล้ง	ฉัน	ทำไม
		klɛ̂ːŋ	tɕʰǎn	tʰammaj
	Øs	bully	[1s]	why
	Why do you bully me?“
	*question subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that you do x FOCUS: bully

(113)	เธอแทบร้องไห้ หันรีหันขวางด้วยความขุ่นเคือง
	เธอ	แทบ	ร้องไห้	หันรีหันขวาง	ด้วย	ความ	ขุ่นเคือง
	tʰɤː	tʰɛ̂ːp	rɔ́ːŋhâj	hǎnriːhǎnkʰwǎːŋ	dûaj	kʰwaːm	kʰùnkʰɯːaŋ
	she	almost	cry	paralyzed	by	[￫state]	angry
	She was nearly crying, paralyzed with anger.
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(114a)	"ไล่ให้ทันซิ
		ไล่	ให้	ทัน	ซิ
		lâj	hâj	tʰan	síʔ
	Øs	chase	give	hastily	[imperative]
	“Come get me, then!
	*imperative subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that you do x FOCUS: chase

(114b)

ไล่ให้ทันจะให้มันสิบขวด ให้หนวดสิบเส้น"

ไล่

ให้

ทัน

จะ

ให้

มัน

สิบ

ขวด

ให้

หนวด

สิบ

เส้น

lâj

hâj

tʰan

tɕàʔ

hâj

man

sìp

kʰùːat

hâj

nùːat

sìp

sên

Øs

chase

give

hastily

Øs

will

give

ten

bottle

give

whiskers

ten

[cls]

Catch me and I'll give you ten bottles and ten whiskers!“

*canonical=chain subject-2=drop subject=drop
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that you do x
FOCUS: chase

(114c)

เด็กชายร้องยั่ว แล้ววิ่งลงน้ำ ฉีกดอกไม้สีแดงยับเยินก่อนจะขว้างทิ้งให้ลอยไปตามน้ำไหล

เด็กชาย

ร้อง

ยั่ว

แล้ว

วิ่ง

ลง

น้ำ

ฉีก

ดอกไม้

สีแดง

ยับเยิน

ก่อน

จะ

ขว้าง

ทิ้ง

ให้

ลอย

ไป

ตาม

น้ำ

ไหล

dèktɕʰaːj

rɔ́ːŋ

jûːa

lɛ́ːw

wîŋ

loŋ

náːm

tɕʰìːk

dɔ̀ːkmáːj

sǐːdɛːŋ

jápjɤːn

kɔ̀ːn

tɕàʔ

kʰwâːŋ

tʰíŋ

hâj

lɔːj

paj

taːm

náːm

lǎj

boy

exclaim

incite

already

run

descend

water

rip

flower

red

crush

before

ASP

hurl

abandon

[result.]

float

water

flow

the boy incited as he ran down to the water, tore the red flowers into pieces, crumpled them up, and threw them down so they floated away following the water's flow.

*canonical object=front
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x was spoken
FOCUS: dialog

(115)	เด็กหญิงทรุดนั่งบนผืนทราย
	เด็กหญิง	ทรุด	นั่ง	บน	ผืน	ทราย
	dèkjǐŋ	sút	nâŋ	bon	pʰɯ̌ːn	saːj
	girl	kneel	sit	on	surface	sand
	The girl sank back on the sand.
	*canonical FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl do x FOCUS: sink

(116)	น้ำตาไหลซึม
	น้ำตา	ไหล	ซึม
	námtaː	lǎj	sɯm
	tear	flow	drip
	Tears flowed, dripping.
	*canonical FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that tears do x FOCUS: flow

(117)

เธอมองดูบ้านดินทรายที่พังราบเพราะรอยเท้าด้วยความเสียหาย

เธอ

มองดู

บ้าน

ดิน

ทราย

ที่

พัง

ราบ

เพราะ

รอยเท้า

ด้วย

ความเสียหาย

tʰɤː

mɔːŋduː

bâːn

din

saːj

tʰîː

pʰaŋ

râːp

pʰrɔ́ʔ

rɔːjtʰáːw

dûaj

kʰwaːmsǐːahǎːj

she

examine

home

earth

sand

which

collapse

flat

because

footprint

also

damage

She stared at the sand house which was collapsed flat by footprints.

*canonical subject=pronoun
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl do x
FOCUS: stare

(118)	ดอกเข็มป่าที่เหลือจมทรายเสียเกือบมิด
	ดอกเข็ม	ป่า	ที่	เหลือ	จม	ทราย	เสีย	เกือบ	มิด
	dɔ̀ːkkʰěm	pàː	tʰîː	lɯ̌ːa	tɕom	saːj	sǐːa	kɯ̀ːap	mít
	flower	wild	which	remain	drown	sand	damage	nearly	buried
	The flowers which remained were drowning in sand, damaged, and nearly buried.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(119)

เธอค่อย ๆ ดึงขึ้นมาอย่างทะนุถนอมปัดทรายออกเบา ๆ

เธอ

ค่อย ๆ

ดึง

ขึ้น

มา

อย่าง

ทะนุถนอม

ปัด

ทราย

ออก

เบา ๆ

tʰɤː

kʰɔ̂ːjkʰɔ̂ːj

dɯŋ

kʰɯ̂n

maː

jàːŋ

tʰáʔnúʔtʰànɔːm

pàt

saːj

ʔɔ̀ːk

bawbaw

she

little-by-little

pull

[asp]

ASP

type

cherish

wipe

sand

depart

softly

She gradually pulled them out carefully and gently wiped off the sand.

*canonical subject=pronoun
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl did x
FOCUS: pulled

(120a)	"ทำใหม่อีกก็ได้"
		ทำ	ใหม่	อีก	ก็	ได้
		tʰam	màj	ʔìːk	kɔ̂ː	dâj
	Øs	make	new	again	also	can
	“I can build another one,”
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl do x FOCUS: build

(120b)	เธอบอกตัวเอง
	เธอ	บอก	ตัวเอง
	tʰɤː	bɔ̀ːk	tuːaʔeːŋ
	she	speak	oneself
	she said to herself.
	*canonical object=front subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(121)	แล้วเริ่มต้นคุ้ยทรายขึ้นมาใหม่
	แล้ว		เริ่มต้น	คุ้ย	ทราย	ขึ้น	มา	ใหม่
	lɛ́ːw		rɤ̂ːmtôn	kʰúj	saːj	kʰɯ̂n	maː	màj
	then	Øs	begin	dig	sand	[asp]	ASP	anew
	Then she began digging in the sand again.
	*canonical subject=drop verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(122)

ครั้งนี้เปลี่ยนจากที่เดิมมาเป็นริมน้ำเด็กหญิงคุ้ยทรายจากใต้น้ำขึ้นมากองจนท่วมขา

ครั้ง

นี้

เปลี่ยน

จาก

ที่

เดิม

มา

เป็น

ริม

น้ำ

เด็กหญิง

คุ้ย

ทราย

จาก

ใต้

น้ำ

ขึ้น

มา

กอง

จน

ท่วม

ขา

kʰráŋ

níː

plìːan

tɕàːk

tʰîː

dɤːm

maː

pen

rim

náːm

dèkjǐŋ

kʰúj

saːj

tɕàːk

tâj

náːm

kʰɯ̂n

maː

kɔːŋ

tɕon

tʰûːam

kʰǎː

occurrence

[dmnst-det]

change

from

[￫nom]

before

ASP

water

girl

dig

sand

from

under

water

[asp]

ASP

pile-up

until

overflow

leg

This time, changing from before by being alongside the water, the girl dug sand out from under the water, piling it up to cover her legs.

*canonical serial-predicate=front verbal-adjunct=front
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(123)	ขณะขมวดคิ้วครุ่นคิด
	ขณะ		ขมวด	คิ้ว	ครุ่นคิด
	kʰànàʔ		kʰàmùːat	kʰíw	kʰrûnkʰít
	meanwhile	Øs	knit	eyebrow	ponder
	Meanwhile, she knit her eyebrows and pondered.
	*canonical subject=drop verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl do x FOCUS: knit-etc

(124a)	"ทำเจดีย์ดีกว่า"
		ทำ	เจดีย์		ดี	กว่า
		tʰam	tɕeːdiː		diː	kwàː
	Øs	make	pagoda	Øs	good	[￩compar]
	“I'll build a pagoda instead,”
	*canonical=chain subject-2=drop subject-2=dummy subject=drop superlative FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x FOCUS: build

(124b)	เธอคิดได้แล้ว และ...
	เธอ	คิด	ได้	แล้ว	และ
	tʰɤː	kʰít	dâj	lɛ́ːw	lɛ́ʔ
	she	think	[asp]	already	and
	she thought, (and...)
	*canonical object=front subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(124c)

...และรีบตะล่อมทรายขึ้นเป็นทรงสูงใช้มือตบแต่งอย่างระมัดระวัง

และ

รีบ

ตะล่อม

ทราย

ขึ้น

เป็น

ทรง

สูง

ใช้

มือ

ตบแต่ง

อย่าง

ระมัดระวัง

lɛ́ʔ

rîːp

tàʔlɔ̂ːm

saːj

kʰɯ̂n

pen

soŋ

sǔːŋ

tɕʰáj

mɯː

tòptɛ̀ŋ

jàːŋ

ráʔmátráʔwaŋ

and

Øs

hurry

rake

sand

[asp]

[￫caus]

style

tall

use

hand

adorn

Ød.o.

[￫adv]

careful

(...and) she scooped up sand, making a big pile, using her hands to decorate it carefully.

*canonical subject=drop
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl do x
FOCUS: scoop

(125)	เม็ดทรายเปียกน้ำเกาะตัวกันแน่น
	เม็ด	ทราย	เปียก	น้ำ	เกาะ	ตัว	กัน	แน่น
	mét	saːj	pìːak	náːm	kɔ̀ʔ	tuːa	kan	nɛ̂ːn
	seed	sand	wet	water	hold	self	together	packed
	The wet sand held itself packed together.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(126)

เด็กหญิงพยายามโปะแปะจนกลายเป็นรูปเจดีย์เล็ก ๆ มียอดเรียวแหลม

เด็กหญิง

พยายาม

โปะ

แปะ

จน

กลายเป็น

รูป

เจดีย์

เล็ก ๆ

มี

ยอด

เรียว

แหลม

dèkjǐŋ

pʰájaːjaːm

pòʔ

pɛ̀ʔ

tɕon

klaːjpen

rûːp

tɕeːdiː

léklék

miː

jɔ̂ːt

riːaw

lɛ̌ːm

girl

attempt

pile

pat

Ød.o.

until

shape

pagoda

small

[￫participle]

top

tapered

pointed

The girl tried to mold it into a small pagoda having a pointy, tapered top.

*canonical
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl do x
FOCUS: try-mold

(127)	"เหมือนเจดีย์ในวัดเลย เหมือนจริง ๆ"
		เหมือน	เจดีย์	ใน	วัด	เลย	เหมือน	จริง ๆ
		mɯ̌ːan	tɕeːdiː	naj	wát	lɤːj	mɯ̌ːan	tɕiŋtɕiŋ
	Øs	similar	pagoda	in	temple	[asp]	similar	really
	“It's like a pagoda at the temple; it looks exactly like it!”
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that mound similar x FOCUS: pagoda

(128a)	เธอชื่นชมกับผลงานชิ้นใหม่จากนั้นก็...
	เธอ	ชื่นชม	กับ	ผล	งาน	ชิ้น	ใหม่	จากนั้น	ก็
	tʰɤː	tɕʰɯ̂ːntɕʰom	kàp	pʰǒn	ŋaːn	tɕʰín	màj	tɕàːknán	kɔ̂ː
	she		with	effect	work	[cls]	new	and-then	also
	She admired her new handiwork, (and then,...)
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl do x FOCUS: admire

(128b)

...จากนั้นก็เริ่มก่อกองทรายให้เป็นรูปทรงเดียวกันอีกกองหนึ่ง

จากนั้น

ก็

เริ่ม

ก่อ

กอง

ทราย

ให้

เป็น

รูปทรง

เดียว

กัน

อีก

กอง

หนึ่ง

tɕàːknán

kɔ̂ː

rɤ̂ːm

kɔ̀ː

kɔːŋ

saːj

hâj

pen

rûːpsoŋ

diːaw

kan

ʔìːk

kɔːŋ

nɯ̀ŋ

and-then

also

Øs

start

construct

pile

sand

into

[￫caus]

shape

same

together

again

pile

one

(...and then,) she started in on another pile just like the first one.

*canonical subject=drop
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl do x
FOCUS: start-construct

(129)	เด็กชายกลุ่มนั้นวิ่งทะยานขึ้นจากน้ำดังฉ่าฉาว
	เด็กชาย	กลุ่ม	นั้น	วิ่ง	ทะยาน	ขึ้น	จาก	น้ำ	ดัง	ฉ่าฉาว
	dèktɕʰaːj	klùm	nán	wîŋ	tʰáʔjaːn	kʰɯ̂n	tɕàːk	náːm	daŋ	tɕʰàːtɕʰǎːw
	boy	group	[dmnst]	run	rush	[asp]	from	water	loud	boisterously
	The group of boys raced out of the water boisterously.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(130)

ผิวน้ำกระเพื่อมม้วนตัวเป็นคลื่นใหญ่ทบทยอยเข้าหาฝั่งติด ๆ กัน

ผิวน้ำ

กระเพื่อม

ม้วน

ตัว

เป็น

คลื่น

ใหญ่

ทบ

ทยอย

เข้า

หา

ฝั่ง

ติด ๆ

กัน

pʰǐwnáːm

kràʔpʰɯ̂ːam

múːan

tuːa

pen

kʰlɯ̂ːn

jàj

tʰóp

tʰájɔːj

kʰâw

hǎː

fàŋ

tìttìt

kan

water-surface

ripple

roll

self

[￫caus]

wave

big

fold

in-succession

enter

shore

one-by-one

together

The surface of the water rolled itself into big waves that successively found the shore.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(131a)

มันซัดเซาะกองทรายรูปเจดีย์ของเด็กหญิงจนเว้าแหว่ง และ...

มัน

ซัด

เซาะ

กอง

ทราย

รูป

เจดีย์

ของ

เด็กหญิง

จน

เว้า

แหว่ง

และ

man

sát

sɔ́ʔ

kɔːŋ

saːj

rûːp

tɕeːdiː

kʰɔ̌ːŋ

dèkjǐŋ

tɕon

wáw

wɛ̀ŋ

lɛ́ʔ

hurl

erode

pile

sand

shape

pagoda

[￫poss]

girl

until

cave-in

dented

and

They washed up over the girl's pagoda-shaped sandpile until it caved in, (and...)

*canonical subject=pronoun
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that waves do x
FOCUS: hurl

(131b)

...และหนุนเนืองเข้าซ้ำเติมจนกองทรายน้อย ๆ ทลายราบ

และ

หนุน

เนือง

เข้า

ซ้ำ

เติม

จน

กอง

ทราย

น้อย ๆ

ทลาย

ราบ

lɛ́ʔ

nǔn

nɯːaŋ

kʰâw

sám

tɤːm

tɕon

kɔːŋ

saːj

nɔ́ːjnɔ́ːj

tʰálaːj

râːp

and

resonate

frequent

enter

repeat

fill

until

pile

sand

tiny

collapse

flat

(...and) kept coming in until the tiny sandpile had collapsed flat.

*canonical subject=drop
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that waves do x
FOCUS: resonate

(132a)	"พังอีกแล้ว"
		พัง	อีก	แล้ว
		pʰaŋ	ʔìːk	lɛ́ːw
	Øs	collapse	again	already
	“It collapsed again!”
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that mound do x FOCUS: collpase

(132b)

เด็กหญิงร้องลั่นมองตามเด็กผู้ชายที่มุ่งหน้าไปทางวังน้ำวน

เด็กหญิง

ร้อง

ลั่น

มอง

ตาม

เด็กผู้ชาย

ที่

มุ่งหน้า

ไป

ทาง

วัง

น้ำ

วน

dèkjǐŋ

rɔ́ːŋ

lân

mɔːŋ

taːm

dèkpʰûːtɕʰaːj

tʰîː

mûŋnâː

paj

tʰaːŋ

waŋ

náːm

wáná

girl

exclaim

loud

look

boy

who

head

direction

pool

water

she cried, glaring after the boys who were headed towards the pool.

*canonical object=front
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x was spoken
FOCUS: dialog

(133)	เด็กชายตัวโตที่ชอบดุเธอวิ่งนำหน้า
	เด็กชาย	ตัว	โต	ที่	ชอบ	ดุ	เธอ	วิ่ง	นำหน้า
	dèktɕʰaːj	tuːa	toː	tʰîː	tɕʰɔ̂ːp	dùʔ	tʰɤː	wîŋ	namnâː
	boy	[cls]	large	which	like	scold	she	run	lead
	The large boy who liked scolding her ran in the lead.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(134)

เขาพาพวกไต่ขึ้นไปบนกิ่งหลุมพอเป็นพรวน

เขา

พา

พวก

ไต่

ขึ้น

ไป

บน

กิ่ง

หลุมพอ

เป็น

พรวน

kʰǎw

pʰaː

pʰûːak

tàj

kʰɯ̂n

paj

bon

kìŋ

lǔmpʰɔː

pen

pʰruːan

process

group

climb

[asp]

branch

lumpaw

[￫restr]

loose

He led the group climbing up on a branch of the lumpaw tree which was loose.

*canonical subject=pronoun
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that boy do x
FOCUS: lead

(135)	ปากก็ร้องเสียงดังลั่น
	ปาก	ก็	ร้อง	เสียง	ดัง	ลั่น
	pàːk	kɔ̂ː	rɔ́ːŋ	sǐːaŋ	daŋ	lân
	mouth	then	exclaim	sound	loud	loud
	His mouth then cried out with a loud sound.
	*canonical FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that mout do x FOCUS: exclaim

(136a)	"ใครแน่จริงขึ้นมาเลย
	ใคร	แน่	จริง	ขึ้น	มา	เลย
	kʰraj	nɛ̂ː	tɕiŋ	kʰɯ̂n	maː	lɤːj
	anyone	sure	true	rise	come	at-all
	“Who's brave enough to come up here?
	*question FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(136b)	มาโดดน้ำกันดีกว่า
		มา	โดด	น้ำ	กัน		ดี	กว่า
		maː	kràʔdòːt	náːm	kan		diː	kwàː
	Øs	come	jump	water	together	Øs	good	[￩compar]
	Come jump in the water together!“
	*canonical=chain subject-2=drop subject-2=dummy subject=drop superlative FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that anyone do x FOCUS: jump

(137)

พวกที่อยู่ข้างล่างวิ่งตามขึ้นไปอีก ต่อแถวกันเป็นพรวนเหมือนฝูงลิง

พวก

ที่

อยู่

ข้าง

ล่าง

วิ่ง

ตาม

ขึ้น

ไป

อีก

ต่อ

แถว

กัน

เป็น

พรวน

เหมือน

ฝูง

ลิง

pʰûːak

tʰîː

jùː

kʰâːŋ

lâːŋ

wîŋ

taːm

kʰɯ̂n

paj

ʔìːk

tɔ̀ː

tʰɛ̌ːw

kan

pen

pʰruːan

mɯ̌ːan

fǔːŋ

liŋ

group

which

located

towards

under

run

[asp]

again

assembled

row

together

[￫restr]

similar

pack

monkey

The group which was below ran to follow him up, assembling together in rows like a pack of monkeys on the loose.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(138)	กิ่งหลุมพอโน้มต่ำเรี่ยผิวน้ำเพราะความหนัก
	กิ่ง	หลุมพอ	โน้ม	ต่ำ	เรี่ย	ผิว	น้ำ	เพราะ	ความ	หนัก
	kìŋ	lǔmpʰɔː	nóːm	tàm	rîːa	pʰǐw	náːm	pʰrɔ́ʔ	kʰwaːm	nàk
	branch	lumpaw	bend	low	skim	skin	water	because	[￫state]	heavy
	The lumpaw branch bent down, almost touching the water under their weight.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(139)	มันแกว่งไหวไปมาจนน่ากลัว
	มัน	แกว่ง	ไหว	ไปมา	จน	น่า	กลัว
	man	kwɛ̀ŋ	wǎj	pajmaː	tɕon	nâː	kluːa
	it	swing	shake	back-forth	until	[￫worthy]	fear
	It began to quiver and sway dangerously.
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(140a)	"นึง สอง สาม"
	นึง	สอง	สาม
	nɯŋ	sɔ̌ːŋ	sǎːm
	one	two	three
	“One, two, three!”
	*interjection FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(140b)	เด็กชายตัวโตนับขึ้น
	เด็กชาย	ตัว	โต	นับ	ขึ้น
	dèktɕʰaːj	tuːa	toː	náp	kʰɯ̂n
	boy	[cls]	large	count	[asp]
	the large boy counted off.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(141)

พอสิ้นเสียงนับก็ทิ้งตัวลงในน้ำดังตูม

พอ

สิ้น

เสียง

นับ

ก็

ทิ้ง

ตัว

ลง

ใน

น้ำ

ดัง

ตูม

pʰɔː

sîn

sǐːaŋ

náp

kɔ̂ː

tʰíŋ

tuːa

loŋ

naj

náːm

daŋ

tuːm

upon

finish

sound

count

Øs

[link]

abandon

self

descend

water

loud

boom

When he finished counting, he hurled himself down into the water with a loud crash.

*canonical subject=drop verbal-adjunct=front
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that boy did x
FOCUS: hurled

(142)

ผืนน้ำราบเรียบถูกแรงกระแทกแตกกระจายเป็นฟองพรายพร้อม ๆ กับที่กิ่งไม้สะบัดเหวี่ยงอย่างแรงกวาดพวกเด็ก ๆ ที่เหลือให้ร่วงตามลงมาขี่คอกันชุลมุน

ผืน

น้ำ

ราบเรียบ

ถูก

แรง

กระแทก

แตก

กระจาย

เป็น

ฟอง

พราย

พร้อม ๆ

กับ

ที่

กิ่งไม้

สะบัด

เหวี่ยง

อย่าง

แรง

กวาด

พวก

เด็ก ๆ

ที่

เหลือ

ให้

ร่วง

ตาม

ลง

มา

ขี่

คอ

กัน

ชุลมุน

pʰɯ̌ːn

náːm

râːprîːap

tʰùːk

rɛːŋ

kràʔtʰɛ̂ːk

tɛ̀ːk

kràʔtɕaːj

pen

fɔːŋ

pʰraːj

pʰrɔ́ːmpʰrɔ́ːm

kàp

tʰîː

kìŋmáːj

sàʔbàt

wìːaŋ

jàːŋ

rɛːŋ

kwàːt

pʰûːak

dèkdèk

tʰîː

lɯ̌ːa

hâj

rûːaŋ

taːm

loŋ

maː

kʰìː

kʰɔː

kan

tɕʰunlámun

surface

water

flat

[pass]

power

crash

break

disperse

[￫caus]

froth

brilliant

during

with

which

branch

fling

hurl

[￫adv]

power

smooth

group

children

who

remain

[benef.]

fall

descend

come

ride

neck

together

chaotic

The smooth surface of the water was smashed into a sparkling froth, while the branch swung back, throwing the other boys into the water on top of one another's necks in chaos.

*passive
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(143)	วังวนปั่นป่วนแทบจะเป็นตม
	วัง	วน	ปั่น	ป่วน	แทบ	จะ	เป็น	ตม
	waŋ	won	pàn	pùːan	tʰɛ̂ːp	tɕàʔ	pen	tàmá
	pool	circle	spin	confused	almost	ASP	[￫caus]	mire
	The pool spun with confusion, almost becoming a mire.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(144)	เด็กหญิงเลิกสนใจเด็กพวกนั้นอีกต่อไป
	เด็กหญิง	เลิก	สนใจ	เด็ก	พวก	นั้น	อีก	ต่อ	ไป
	dèkjǐŋ	lɤ̂ːk	sǒntɕaj	dèk	pʰûːak	nán	ʔìːk	tɔ̀ː	paj
	girl	quit	interested	child	[clas.]	[dmnst]	again	towards	go
	The girl lost interest in those kids after that.
	*canonical FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl did x FOCUS: lost-interest

(145)	เธอหันมาคุ้ยทรายขึ้นมาใหม่
	เธอ	หัน	มา	คุ้ย	ทราย	ขึ้น	มา	ใหม่
	tʰɤː	hǎn	maː	kʰúj	saːj	kʰɯ̂n	maː	màj
	she	turn	ASP	dig	sand	[asp]	ASP	anew
	She went back to scooping up sand.
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl did x FOCUS: return

(146)	แล้วลงมือก่อเป็นรูปเจดีย์อีก
	แล้ว		ลง	มือ	ก่อ	เป็น	รูป	เจดีย์	อีก
	lɛ́ːw		loŋ	mɯː	kɔ̀ː	pen	rûːp	tɕeːdiː	ʔìːk
	already	Øs	descend	hand	construct	[￫caus]	shape	pagoda	another
	She began to form it into another pagoda.
	*canonical subject=drop verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl did x FOCUS: start-construct

(147)

ริ้วคลื่นที่โหมกระหน่ำมาไม่ยั้งหยุดทำให้เธอไม่อาจก่อขึ้นได้ง่าย ๆ

ริ้ว

คลื่น

ที่

โหมกระหน่ำ

มา

ไม่

ยั้ง

หยุด

ทำ

ให้

เธอ

ไม่

อาจ

ก่อ

ขึ้น

ได้

ง่าย ๆ

ríw

kʰlɯ̂ːn

tʰîː

hǒːmkràʔnàm

maː

mâj

jáŋ

jùt

tʰam

hâj

tʰɤː

mâj

ʔàːt

kɔ̀ː

kʰɯ̂n

dâj

ŋâːjŋâːj

furrow

wave

which

buffet

ASP

not

halt

make

[benef.]

she

not

[pot]

construct

[asp]

[pot]

easy

The lines of waves which buffeted did not stop and made it not easy for her to be able to successfully build.

*benefactive
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(148)	กระนั้นเด็กหญิงก็ไม่สิ้นความพยายาม
	กระนั้น	เด็กหญิง	ก็	ไม่	สิ้น	ความ	พยายาม
	kràʔnán	dèkjǐŋ	kɔ̂ː	mâj	sîn	kʰwaːm	pʰájaːjaːm
	like-that	girl	[link]	not	finish	[￫state]	attempt
	Still, she did not quit trying.
	*canonical verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x FOCUS: not-quit

(149a)	"ทำอะไรน่ะ"
		ทำ	อะไร	น่ะ
		tʰam	ʔàʔraj	nâʔ
	Øs	do	what?	[polite]
	“What are you doing?”
	*question subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that you do x FOCUS: what

(149b)	เสียงถามดังจากที่ใกล้ ๆ
	เสียง	ถาม	ดัง	จาก	ที่	ใกล้ ๆ
	sǐːaŋ	tʰǎːm	daŋ	tɕàːk	tʰîː	klâjklâj
	voice	ask	loud	from	place	nearby
	a voice asked loudly from close by.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(150)

เธอเงยหน้าขึ้น พบเด็กชายร่างเล็กที่มาด้วยกันยืนจ้องด้วยความสงสัย

เธอ

เงย

หน้า

ขึ้น

พบ

เด็กชาย

ร่าง

เล็ก

ที่

มา

ด้วย

กัน

ยืน

จ้อง

ด้วย

ความ

สงสัย

tʰɤː

ŋɤːj

nâː

kʰɯ̂n

pʰóp

dèktɕʰaːj

râːŋ

lék

tʰîː

maː

dûaj

kan

jɯːn

tɕɔ̂ːŋ

dûaj

kʰwaːm

sǒŋsǎj

she

lift

face

[asp]

meet

boy

figure

small

which

come

along

together

stand

stare

along

[￫state]

suspect

She looked up and saw the smallest boy from her group standing there watching her with suspicion.

*canonical subject=pronoun
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl do x
FOCUS: look

(151a)	"ทำไมไม่ไปเล่นกับพวก
	ทำไม		ไม่	ไป	เล่น	กับ	พวก
	tʰammaj		mâj	paj	lên	kàp	pʰûːak
	why	Øs	not	go	play	with	group
	“Why don't you go play with them?”
	*question subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that

(151b)	นั้น" เด็กหญิง
	นั้น	เด็กหญิง
	nán	dèkjǐŋ
	[dmnst]	girl
	the girl asked.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(152)	แล้วก้มหน้าก่อกองทรายต่อ
	แล้ว		ก้ม	หน้า	ก่อ	กอง	ทราย	ต่อ
	lɛ́ːw		kôm	nâː	kɔ̀ː	kɔːŋ	saːj	tɔ̀ː
	already	Øs	bow	face	instigate	pile	sand	onwards
	Then she went back to her work.
	*canonical subject=drop verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl do x FOCUS: go-back-to-work

(153a)	"น้ำลึก
	น้ำ	ลึก
	náːm	lɯ́k
	water	deep
	“The water's too deep.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(153b)	ไม่กล้าเล่น"
		ไม่	กล้า	เล่น
		mâj	klâː	lên
	Øs	not	dare	play
	I'm afraid,“
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that i do x FOCUS: not-dare

(153c)	เด็กชายตอบ
	เด็กชาย	ตอบ
	dèktɕʰaːj	tɔ̀ːp
	boy	reply
	the boy answered.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(154)	เขาทรุดนั่งมองดูเด็กหญิงอย่างสนใจ
	เขา	ทรุด	นั่ง	มองดู	เด็กหญิง	อย่าง	สนใจ
	kʰǎw	sút	nâŋ	mɔːŋduː	dèkjǐŋ	jàːŋ	sǒntɕaj
	he	kneel	sit	examine	girl	type	interested
	He sat down and watched her with interest.
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x boy do x FOCUS: sit

(155a)	"แกจะทำอะไร
	แก	จะ	ทำ	อะไร
	kɛː	tɕàʔ	tʰam	ʔàʔraj
	[2s]	will	make	what?
	“What are you going to make?
	*question FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x girl do x FOCUS: make

(155b)	เห็นทำอยู่นานแล้ว"
		เห็น	ทำ	อยู่	นาน	แล้ว
		hěn	tʰam	jùː	naːn	lɛ́ːw
	Øs	see	make	ASP	long-time	already
	I saw you over here making something for a long time,“
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that boy do x FOCUS: see

(155c)	เขาถามอีก
	เขา	ถาม	อีก
	kʰǎw	tʰǎːm	ʔìːk
	he	ask	again
	he asked again.
	*canonical object=front subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(156a)	"ทำเจดีย์"
		ทำ	เจดีย์
		tʰam	tɕeːdiː
	Øs	make	pagoda
	“Making a pagoda,”
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl do x FOCUS: make

(156b)	เด็กหญิงพูด
	เด็กหญิง	พูด
	dèkjǐŋ	pʰûːt
	girl	speak
	the girl said.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(157a)	เธอกำลังแต่งยอดเจดีย์ทรายให้เรียวแหลม แต่...
	เธอ	กำลัง	แต่ง	ยอด	เจดีย์	ทราย	ให้	เรียว	แหลม	แต่
	tʰɤː	kamlaŋ	tɛ̀ŋ	jɔ̂ːt	tɕeːdiː	saːj	hâj	riːaw	lɛ̌ːm	tɛ̀ː
	she	ASP	decorate	top	pagoda	sand	into	tapered	pointed	but
	She was trying to make the pointed top, (but...)
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that gir do x FOCUS: decorate

(157b)

...แต่แล้วคลื่นใหญ่จากวังวนก็โถมเข้าเซาะจนแหว่งไปอีกด้าน

แต่

แล้ว

คลื่น

ใหญ่

จาก

วังวน

ก็

โถม

เข้า

เซาะ

จน

แหว่ง

ไป

อีก

ด้าน

tɛ̀ː

lɛ́ːw

kʰlɯ̂ːn

jàj

tɕàːk

waŋwáná

kɔ̂ː

tʰǒːm

kʰâw

sɔ́ʔ

tɕon

wɛ̀ŋ

paj

ʔìːk

dâːn

but

already

wave

big

from

pool

Øs

[link]

rush

enter

erode

until

dented

[asp]

again

[cls]

(...but) already, a big wave from the pool, it swept in and caved-in another side.

*topic-comment=subject verbal-adjunct=front
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(158a)	"พังหมดแล้ว"
		พัง	หมด	แล้ว
		pʰaŋ	mòt	lɛ́ːw
	Øs	collapse	total	already
	“It's all gone,”
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that mound do x FOCUS: collapse

(158b)	เด็กชายว่า
	เด็กชาย	ว่า
	dèktɕʰaːj	wâː
	boy	say
	the boy said.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(159a)	"ไม่หมด"
		ไม่	หมด
		mâj	mòt
	Øs	not	total
	“It's not all gone,”
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x correct collapse state mound FOCUS: not-collapse

(159b)	เด็กหญิงพูด
	เด็กหญิง	พูด
	dèkjǐŋ	pʰûːt
	girl	speak
	the girl said.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(160)	"มันยังอยู่"
	มัน	ยัง	อยู่
	man	jaŋ	jùː
	it	still	exist
	“It's still here.”
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(161)	"เดี๋ยว มันก็พังอีก"
	เดี๋ยว	มัน	ก็	พัง	อีก
	dǐːaw	man	kɔ̂ː	pʰaŋ	ʔìːk
	soon	it	[link]	collapse	again
	“Soon it will collapse again.”
	*canonical verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(162)	เด็กชายขยับเข้ามาอีกนิด
	เด็กชาย	ขยับ	เข้า	มา	อีก	นิด
	dèktɕʰaːj	kʰàjàp	kʰâw	maː	ʔìːk	nít
	boy	move	[asp]	ASP	again	tiny
	The boy moved a little closer.
	*canonical FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that boy do x FOCUS: move

(163a)	เด็กหญิงไม่พูดอะไรแต่...
	เด็กหญิง	ไม่	พูด	อะไร	แต่
	dèkjǐŋ	mâj	pʰûːt	ʔàʔraj	tɛ̀ː
	girl	not	speak	what?	but
	The girl didn't say anything (but...)
	*canonical FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl do x FOCUS: speak

(163b)

...แต่ย้ายที่นั่งจากหาดทรายลงไปในน้ำ

แต่

ย้าย

ที่นั่ง

จาก

หาด

ทราย

ลง

ไป

ใน

น้ำ

tɛ̀ː

jáːj

tʰîːnâŋ

tɕàːk

hàːt

saːj

loŋ

paj

naj

náːm

but

Øs

move

seat

from

beach

sand

ASP-DIR

[asp]

water

(...but) she moved her seat from the sandy beach down into the water.

*canonical subject=drop
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl do x
FOCUS: move

(164)

เธอนั่งหันหน้าเข้าหาฝั่งกางขาออกคร่อมกองทรายไว้

เธอ

นั่ง

หัน

หน้า

เข้า

หา

ฝั่ง

กาง

ขา

ออก

คร่อม

กอง

ทราย

ไว้

tʰɤː

nâŋ

hǎn

nâː

kʰâw

hǎː

fàŋ

kaːŋ

kʰǎː

ʔɔ̀ːk

kʰrɔ̂ːm

kɔːŋ

saːj

wáj

she

sit

turn

face

enter

shore

unfurl

leg

out

straddle

pile

sand

[asp]

She sat with her legs spread straddling the sandpile.

*canonical subject=pronoun
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl do x
FOCUS: sit

(165a)	คราวนี้เธอก่อมันได้สะดวกขึ้นเพราะ...
	คราว	นี้	เธอ	ก่อ	มัน	ได้	สะดวก	ขึ้น	เพราะ
	kʰraːw	níː	tʰɤː	kɔ̀ː	man	dâj	sàʔdùːak	kʰɯ̂n	pʰrɔ́ʔ
	occasion	[dmnst-det]	she	construct	it	[pot]	convenient	[asp]	because
	Now, she could build it more easily (because...)
	*canonical subject=pronoun verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl do x FOCUS: build

(165b)	...เพราะมีตัวเองเป็นเครื่องกำบังคลื่น
	เพราะ		มี	ตัว	เอง	เป็น	เครื่อง	กำบัง	คลื่น
	pʰrɔ́ʔ		miː	tuːa	ʔeːŋ	pen	kʰrɯ̂ːaŋ	kambaŋ	kʰlɯ̂ːn
	because	Øs	have	body	self	for	tool	shield	wave
	(...because) she had her body to block the waves.
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that girl have x FOCUS: body

(166)

กลุ่มเด็กที่ปีนขึ้นบนกิ่งหลุมพอกระโดดน้ำถี่แรง

กลุ่ม

เด็ก

ที่

ปีน

ขึ้น

บน

กิ่ง

หลุมพอ

กระโดด

น้ำ

ถี่

แรง

klùm

dèk

tʰîː

piːn

kʰɯ̂n

bon

kìŋ

lǔmpʰɔː

kràʔdòːt

náːm

tʰìː

rɛːŋ

group

child

which

climb

[asp]

branch

lumpaw

jump

water

frequently

power

The kids who kept climbing up on the branch jumped into the water hard and often.

*canonical
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that boy do x
FOCUS: jump

(167)	เกมนี้ พวกเขาสนุกสุดเหวี่ยง
	เกม	นี้	พวกเขา	สนุก	สุดเหวี่ยง
	keːm	níː	pʰûːakkʰǎw	sànùk	sùtwìːaŋ
	game	[dmnst-det]	they	fun	extremely
	Thanks to this game, they really had fun.
	*topic-comment=secondary-cause subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that their playing had attribute x FOCUS: fun-attribute

(168)

วังวนยิ่งกระฉอกไหวปั่นป่วนก่อคลื่นเข้าซัดฝั่ง ระลอกแล้วระลอกเล่า

วัง

วน

ยิ่ง

กระฉอก

ไหว

ปั่น

ป่วน

ก่อ

คลื่น

เข้า

ซัด

ฝั่ง

ระลอก

แล้ว

ระลอก

เล่า

waŋ

won

jîŋ

kràʔtɕʰɔ̀ːk

wǎj

pàn

pùːan

kɔ̀ː

kʰlɯ̂ːn

kʰâw

sát

fàŋ

ráʔlɔ̂ːk

lɛ́ːw

ráʔlɔ̂ːk

lâw

pool

circle

excessively

splash

shake

spin

turbulent

instigate

wave

enter

hurl

shore

ripple

then

ripple

[euph.]

The pool spun extremely, splashing, shaking, spinning turbulently, and sending waves hurling towards the shore successively.

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(169)	เด็กหญิงยังไม่สิ้นความตั้งใจ
	เด็กหญิง	ยัง	ไม่	สิ้น	ความ	ตั้งใจ
	dèkjǐŋ	jaŋ	mâj	sîn	kʰwaːm	tâŋtɕaj
	girl	still	not	finish	[￫state]	attentive
	The girl still didn't lose her concentration.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(170a)

เจดีย์ทรายของเธอต้องพังลงไปหลายครั้งหากแต่...

เจดีย์

ทราย

ของ

เธอ

ต้อง

พัง

ลง

ไป

หลาย

ครั้ง

หากแต่

tɕeːdiː

saːj

kʰɔ̌ːŋ

tʰɤː

tɔ̂ŋ

pʰaŋ

loŋ

paj

lǎːj

kʰráŋ

hàːktɛ̀ː

pagoda

sand

[￫poss]

she

must

collapse

ASP-DIR

[asp]

several

occurrence

rather

Øs

(Even though) her sand pagoda collapsed several times, (nevertheless...)

*canonical
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that pagoda do x
FOCUS: collapse

(170b)	...หากแต่เร่งมือหนักขึ้น
	หากแต่		เร่งมือ	หนัก	ขึ้น
	hàːktɛ̀ː		rêŋmɯː	kʰɔ̌ːŋnàk	kʰɯ̂n
	rather	Øs	hurry	burden	[asp]
	(...nevertheless) she hurried on with the duty.
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl do x

(171a)	"พังอีกแล้ว
		พัง	อีก	แล้ว
		pʰaŋ	ʔìːk	lɛ́ːw
	Øs	collapse	again	already
	“It collapsed again.
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(171b)	พังหมดเลย"
		พัง	หมด	เลย
		pʰaŋ	mòt	lɤːj
	Øs	collapse	total	[asp]
	It's all gone,“
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(171c)

เด็กชายพูดอีก เมื่อเจดีย์น้อยถูกคลื่นกวาดลงราบเรียบ

เด็กชาย

พูด

อีก

เมื่อ

เจดีย์

น้อย

ถูก

คลื่น

กวาด

ลง

ราบเรียบ

dèktɕʰaːj

pʰûːt

ʔìːk

mɯ̂ːa

tɕeːdiː

nɔ́ːj

tʰùːk

kʰlɯ̂ːn

kwàːt

loŋ

râːprîːap

boy

speak

again

when

pagoda

tiny

[pass]

wave

smooth

descend

flat

the boy said again, when the tiny pagoda was smoothed flat.

*passive object=front
FOCUS TYPE: argument
TOPIC RELATION: x such that x was spoken
FOCUS: dialog

(172a)	"ไม่หมด"
		ไม่	หมด
		mâj	mòt
	Øs	not	exhausted
	“It's not all gone,”
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that correct gone state it FOCUS: not-gone

(172b)	เด็กหญิงยืนยัน
	เด็กหญิง	ยืนยัน
	dèkjǐŋ	jɯːnjan
	girl	insist
	the girl insisted.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(173a)	"อะไรกัน
	อะไร	กัน
	ʔàʔraj	kan
	what?	[interj.]
	“What do you mean?
	*question FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(173b)	ทรายไปหมดแล้ว
	ทราย	ไป	หมด	แล้ว
	saːj	paj	mòt	lɛ́ːw
	sand	go	total	already
	The sand is already gone;
	*canonical FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x correct completion state sand gone event FOCUS: completion-state-already

(173c)	ยังไม่ฟัง"
		ยัง	ไม่	ฟัง
		jaŋ	mâj	faŋ
	Øs	still	not	listen	Ød.o.
	you're not listening to me!“
	*canonical FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that correct completion state listen me event FOCUS: completion-state-still-not

(174)	เด็กชายไม่เข้าใจ
	เด็กชาย	ไม่	เข้าใจ
	dèktɕʰaːj	mâj	kʰâwtɕaj
	boy	not	understand
	The boy didn't understand.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(175a)	"ทรายยังไม่หมด
	ทราย	ยัง	ไม่	หมด
	saːj	jaŋ	mâj	mòt
	sand	still	not	exhausted
	“The sand isn't all gone.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(175b)	มันยังอยู่"
	มัน	ยัง	อยู่
	man	jaŋ	jùː
	it	still	exist
	The sand is still right here,“
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(175c)	เด็กหญิงย้ำ
	เด็กหญิง	ย้ำ
	dèkjǐŋ	jáːm
	girl	insist
	the girl insisted.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(176a)	"บอกว่าหมดแล้ว
		บอก	ว่า		หมด	แล้ว
		bɔ̀ːk	wâː		mòt	lɛ́ːw
	Øs	speak	[￫comp]	Øs	exhausted	already
	“I told you it's gone.
	s-comp=canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that boy do x FOCUS: tell

(176b)	มันไหลไปหมดแล้วเห็นไหม"
	มัน	ไหล	ไป	หมด	แล้ว	เห็น	ไหม
	man	lǎj	paj	mòt	lɛ́ːw	hěn	mǎj
	it	flow	go	total	already	see	[ques]
	It's all washed away, can't you see?“
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that sand do

(177a)	"ไม่จริง"
		ไม่	จริง
		mâj	tɕiŋ
	Øs	not	true
	“It's not true,”
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that correct truth status proposition is x FOCUS: not-true

(177b)	เด็กหญิงเถียง
	เด็กหญิง	เถียง
	dèkjǐŋ	tʰǐːaŋ
	girl	contradict
	the girl countered.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(178)	เธอคุ้ยทรายขึ้นมาอีก
	เธอ	คุ้ย	ทราย	ขึ้น	มา	อีก
	tʰɤː	kʰúj	saːj	kʰɯ̂n	maː	ʔìːk
	she	dig	sand	[asp]	ASP	again
	The girl scooped up more sand.
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(179a)	"ทรายยังอยู่
	ทราย	ยัง	อยู่
	saːj	jaŋ	jùː
	sand	still	exist
	“The sand's still here,
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(179b)	เห็นไหมนี่"
		เห็น	ไหม	นี่
		hěn	mǎj	nîː
	Øs	see	[ques]	[dmnst-prn]
	see?
	*question subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that boy see x FOCUS: anything

(180)	เธอกอบทรายให้ดู
	เธอ	กอบ	ทราย	ให้		ดู
	tʰɤː	kɔ̀ːp	saːj	hâj		duː
	she	scoop	sand	[benef.]	Ød.o.	look
	She scooped up some sand for him to see.
	*benefactive subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that girl do x FOCUS: scoop

(181a)	"เขาบอกว่ามันมากับน้ำ
	เขา	บอก	ว่า	มัน	มา	กับ	น้ำ
	kʰǎw	bɔ̀ːk	wâː	man	maː	kàp	náːm
	he	speak	[￫comp]	it	come	with	water
	“They say it comes with the water.
	s-comp=canonical subject=impersonal FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(181b)	ทรายมากับน้ำทุกวัน
	ทราย	มา	กับ	น้ำ	ทุก	วัน
	saːj	maː	kàp	náːm	tʰúk	wan
	sand	come	with	water	every	day
	Sand comes with the water every day.
	*canonical FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that sand do x FOCUS: come

(181c)	มันไม่เคยหมด
	มัน	ไม่	เคย	หมด
	man	mâj	kʰɤːj	mòt
	it	not	ever	exhausted
	It will never run out.
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that correct temporal exhaust status sand FOCUS: never-exhaust

(181d)	เราต้องก่อขึ้นใหม่"
	เรา	ต้อง	ก่อ	ขึ้น	ใหม่
	raw	tɔ̂ŋ	kɔ̀ː	kʰɯ̂n	màj
	we	must	construct	[asp]	new
	We have to keep building,“
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that we do x FOCUS: keep

(181e)	เธอพูดอย่างมั่นใจ
	เธอ	พูด	อย่าง	มั่นใจ
	tʰɤː	pʰûːt	jàːŋ	mântɕaj
	she	speak	[￫adv]	confident
	she said with confidence.
	*canonical object=front subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(182a)	"แล้วก็พังอีก
	แล้ว		ก็	พัง	อีก
	lɛ́ːw		kɔ̂ː	pʰaŋ	ʔìːk
	already	Øs	then	collapse	again
	“And then it will collapse again.
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that mound do x FOCUS: collapse

(182b)	ก็พวกนั้นยังเล่นน้ำอยู่นี่
	ก็	พวก	นั้น	ยัง	เล่น	น้ำ	อยู่	นี่
	kɔ̂ː	pʰûːak	nán	jaŋ	lên	náːm	jùː	nîː
	also	group	[dmnst]	still	play	water	ASP	[dmnst-prn]
	Those guys are still playing in the water.
	*canonical FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that continuation status play boys FOCUS: still-continue

(182c)	เดี๋ยวคลื่นก็มาอีก"
	เดี๋ยว	คลื่น		ก็	มา	อีก
	dǐːaw	kʰlɯ̂ːn		kɔ̂ː	maː	ʔìːk
	soon	wave	Øs	[link]	come	again
	Soon, waves, they'll come aagain.“
	*topic-comment=subject verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x will come again soon FOCUS: waves

(183a)	"เราก็ก่อขึ้นอีก ถ้า...
	เรา	ก็	ก่อ	ขึ้น	อีก	ถ้า
	raw	kɔ̂ː	kɔ̀ː	kʰɯ̂n	ʔìːk	tʰâː
	we	then	construct	[asp]	again	if
	“So we'll build it again. (If...)
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that we do x FOCUS: build

(183b)

...ถ้าเราก่อให้กองใหญ่และสูงเท่าเจดีย์ที่ในวัด

ถ้า

เรา

ก่อ

ให้

กอง

ใหญ่

และ

สูง

เท่า

เจดีย์

ที่

ใน

วัด

tʰâː

raw

kɔ̀ː

hâj

kɔːŋ

jàj

lɛ́ʔ

sǔːŋ

tʰâw

tɕeːdiː

tʰîː

naj

wát

construct

give

pile

big

and

tall

equal

pagoda

which

temple

(...If) we make it as big as the pagoda in the temple,

*canonical subject=pronoun
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that we do x
FOCUS: make

(183c)	มันก็ไม่พัง
	มัน	ก็	ไม่	พัง
	man	kɔ̂ː	mâj	pʰaŋ
	it	[link]	not	collapse
	it can't be destroyed.
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that mount

(183d)	คลื่นมาก็ไม่พัง
	คลื่น	มา		ก็	ไม่	พัง
	kʰlɯ̂ːn	maː		kɔ̂ː	mâj	pʰaŋ
	wave	ASP	Øs	[link]	not	collapse
	Waves may come, but they won't collapse it.
	*canonical=chain subject-2=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that waves may do x FOCUS: come

(183e)	ถึงพังก็ไม่หมด"
		ถึง	พัง		ก็	ไม่	หมด
		tʰɯ̌ŋ	pʰaŋ		kɔ̂ː	mâj	mòt
	Øs	arrive	collapse	Øs	[link]	not	total
	If it collapses, it wouldn't be total,“
	*canonical=chain subject-2=drop subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that it do x FOCUS: collapse

(183f)	เด็กหญิงพูด นัยน์ตาเปล่งประกาย
	เด็กหญิง	พูด	นัยน์	ตา	เปล่ง	ประกาย
	dèkjǐŋ	pʰûːt	naj	taː	plèŋ	pràʔkaːj
	girl	speak	eye	eye	glow	radiant
	the girl spoke, her eyes shining brightly.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(184)	"ทำให้กองใหญ่"
		ทำ	ให้	กอง	ใหญ่
		tʰam	hâj	kɔːŋ	jàj
	Øs	make	[result.]	pile	big
	“If we build a big pile...”
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that we do x FOCUS: build

(185)	เด็กชายร่างเล็กทวนคำ
	เด็กชาย	ร่าง	เล็ก	ทวน	คำ
	dèktɕʰaːj	râːŋ	lék	tʰuːan	kʰam
	boy	figure	small	repeat	word
	The boy repeated the words.
	*canonical FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that boy do x FOCUS: repeat

(186)	เขาเงียบไปครู่หนึ่งแล้วพูดขึ้น
	เขา	เงียบ	ไป	ครู่	หนึ่ง	แล้ว	พูด	ขึ้น
	kʰǎw	ŋîːap	paj	kʰrûː	nɯ̀ŋ	lɛ́ːw	pʰûːt	kʰɯ̂n
	he	quiet	[asp]	moment	one	then	speak	[asp]
	He was quiet for a moment, then spoke again.
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that boy do x FOCUS: speak

(187a)	"เออ
	เออ
	ʔɤː
	[interj.]
	“You know—
	*interjection FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(187b)	จริง ถ้า...
		จริง	ถ้า
		tɕiŋ	tʰâː
	Øs	true	if
	it's true. (If...)
	*interjection FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(187c)	...ถ้าเราทำให้สูงเท่าเจดีย์ในวัด
	ถ้า	เรา	ทำ	ให้	สูง	เท่า	เจดีย์	ใน	วัด
	tʰâː	raw	tʰam	hâj	sǔːŋ	tʰâw	tɕeːdiː	naj	wát
	if	we	do	give	tall	equal	pagoda	in	temple
	(...If) we make it as tall as the pagoda in the temple,
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that we do x FOCUS: make

(187d)	มันก็ไม่พัง"
	มัน	ก็	ไม่	พัง
	man	kɔ̂ː	mâj	pʰaŋ
	it	then	not	collapse
	it won't get washed away.“
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that correct washed away attribute it FOCUS: not-washed-away-attribute

(188)	เขาพยักหน้าหงึก ๆ แล้วก้มลงขุดทรายบ้าง
	เขา	พยักหน้า	หงึก ๆ	แล้ว	ก้ม	ลง	ขุด	ทราย	บ้าง
	kʰǎw	pʰájáknâː	ŋɯ̀kŋɯ̀k	lɛ́ːw	kôm	loŋ	kʰùt	saːj	bâːŋ
	he	nod	nod	already	bow	ASP-DIR	dig	sand	some
	He nodded and leaned down, digging in the sand.
	*canonical subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that boy do x FOCUS: not

(189a)	มือของเขาใหญ่และแข็งแรงกว่าจึง...
	มือ	ของ	เขา	ใหญ่	และ	แข็ง	แรง	กว่า	จึง
	mɯː	kʰɔ̌ːŋ	kʰǎw	jàj	lɛ́ʔ	kʰɛ̌ŋ	rɛːŋ	kwàː	tɕɯŋ
	hand	[￫poss]	he	big	and	hard	power	[￩compar]	therefore
	His hands were bigger and stronger, (so...)
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(189b)	...จึงคุ้ยทรายขึ้นได้ทีละมาก ๆ
	จึง	คุ้ย	ทราย	ขึ้น	ได้	ที	ละ	มาก ๆ
	tɕɯŋ	kʰúj	saːj	kʰɯ̂n	dâj	tʰiː	láʔ	mâːkmâːk
	therefore	dig	sand	[asp]	[asp]	instance	each	much
	(...so) he could scoop up a lot each time.
	*canonical subject=drop FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(190)	"เราทำให้มันสูงเท่าเจดีย์เลยนะ"
	เรา	ทำ	ให้	มัน	สูง	เท่า	เจดีย์	เลย	นะ
	raw	tʰam	hâj	man	sǔːŋ	tʰâw	tɕeːdiː	lɤːj	náʔ
	we	make	[benef.]	it	tall	equal	pagoda	at-all	[polite]
	“We'll make it as tall as any pagoda!”
	*benefactive subject=pronoun FOCUS TYPE: predicate TOPIC RELATION: x such that we do x FOCUS: make

(191a)	"ฮืมม์"
	ฮืมม์
	hɯːm
	[particle]
	“That's right,”
	*interjection FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(191b)	เด็กหญิงพยักหน้า
	เด็กหญิง	พยักหน้า
	dèkjǐŋ	pʰájáknâː
	girl	nod
	the girl nodded.
	*canonical object=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x was spoken FOCUS: dialog

(192)

"แล้วฉันจะเอาดอกไม้เงาะสีแดงไปเสียบที่ยอดของมันด้วย"

แล้ว

ฉัน

จะ

เอา

ดอกไม้

เงาะ

สีแดง

ไป

เสียบ

ที่

ยอด

ของ

มัน

ด้วย

lɛ́ːw

tɕʰǎn

tɕàʔ

ʔaw

dɔ̀ːkmáːj

ŋɔ́ʔ

sǐːdɛːŋ

paj

sìːap

tʰîː

jɔ̂ːt

kʰɔ̌ːŋ

man

dûaj

then

[1s]

ASP

want

flower

rambutan

red

insert

top

[￫poss]

also

“Then I'll get some red flowers to put at the top of it, too.”

*canonical verbal-adjunct=front
FOCUS TYPE: predicate
TOPIC RELATION: x such that girl do x
FOCUS: get

(193)	น้ำเสียงของเธอตื่นเต้น
	น้ำเสียง	ของ	เธอ	ตื่นเต้น
	námsǐːaŋ	kʰɔ̌ːŋ	tʰɤː	tɯ̀ːntên
	intonation	[￫poss]	she	excited
	Her tone of voice was excited.
	*canonical FOCUS TYPE: sentence TOPIC RELATION: x such that x happened FOCUS: all

(194)	แล้วทั้งสองก็หัวเราะขึ้นพร้อมกันดัง ๆ
	แล้ว		ทั้ง	สอง		ก็	หัวเราะ	ขึ้น	พร้อมกัน	ดัง ๆ
	lɛ́ːw		tʰáŋ	sɔ̌ːŋ		kɔ̂ː	hǔːarɔ́ʔ	kʰɯ̂n	pʰrɔ́ːmkan	daŋdaŋ
	then	Øs	all	two	Øs	[link]	laugh	[asp]	concurrently	loudly
	Then, the two of them, (they) laughed loudly, together.
	*topic-comment=subject verbal-adjunct=front FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x laughted together FOCUS: two-of-them

(195)	ลำน้ำยังไหลเรื่อยริน
	ลำน้ำ	ยัง	ไหล	เรื่อย	ริน
	lamnám	jaŋ	lǎj	rɯ̂ːaj	rin
	stream	still	flow		decant
	The stream was still flowing slowly along.
	*canonical FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x FOCUS: stream

(196)	กลุ่มเด็กชายยังไม่เลิกเล่นกระโดดน้ำ
	กลุ่ม	เด็กชาย	ยัง	ไม่	เลิก	เล่น	กระโดด	น้ำ
	klùm	dèktɕʰaːj	jaŋ	mâj	lɤ̂ːk	lên	kràʔdòːt	náːm
	group	boy	still	not	quit	play	jump	water
	The group of boys still had not quit bounding into the water.
	*canonical FOCUS TYPE: argument TOPIC RELATION: x such that x FOCUS: boys

(197a)

ตะวันเที่ยงทรงกลดร้อนแรงอยู่บนฟ้า สาดแสงอาบท้องน้ำประกายเจิดจ้า และ...

ตะวัน

เที่ยง

ทรง

กลด

ร้อน

แรง

อยู่

บน

ฟ้า

สาด

แสง

อาบ

ท้อง

น้ำ

ประกาย

เจิดจ้า

และ

tàʔwan

tʰîːaŋ

soŋ

klòt

rɔ́ːn

rɛːŋ

jùː

bon

fáː

sàːt

sɛ̌ːŋ

ʔàːp

tʰɔ́ːŋ

náːm

pràʔkaːj

tɕɤ̀ːttɕâː

lɛ́ʔ

sun

noon

style

halo

hot

power

located

sky

torrent

light-ray

bathe

middle

water

radiant

brilliant

and

The sun blazed over them like a halo in the sky, pouring brilliant, radiant rays on the water, (and...)

*canonical
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

(197b)

...และริมหาดทรายนั้นเด็กสองคนกำลังเร่งก่อกองทรายเป็นการใหญ่

และ

ริม

หาดทราย

นั้น

เด็ก

สอง

คน

กำลัง

เร่ง

ก่อ

กอง

ทราย

เป็น

การ

ใหญ่

lɛ́ʔ

rim

hàːtsaːj

nán

dèk

sɔ̌ːŋ

kʰon

kamlaŋ

rêŋ

kɔ̀ː

kɔːŋ

saːj

pen

kaːn

jàj

and

beach

[dmnst]

child

two

[cls]

ASP

accelerate

construct

pile

sand

for

work

big

(...and) along the narrow beach, two children speedily constructed their sandpile, which was a giant task.

*canonical prep-phr=front
FOCUS TYPE: sentence
TOPIC RELATION: x such that x happened
FOCUS: all

click here for the site settings if you want to re-enable the left-column display